‘Gewoon laten klappen?’ Het verhaal van Nino

Kennisland heeft met de gemeente Nijmegen een social lab++Social lab NijmegenWil je meer lezen over jongLAB? Bekijk de projectpagina. opgezet om nieuwe initiatieven te ontwikkelen om (ontmoedigde) jongeren en het systeem wat hen zou moeten helpen dichter bij elkaar te brengen. We zijn gewapend met twee vragen: Hoe is het om goed jong te zijn in Nijmegen? En hoe kan het leven beter worden voor jongeren in Nijmegen? We hebben een stevig, lokaal team gevormd met daarin jongeren, studenten, een docente, een kunstenaar, beleidsmakers- en uitvoerders van de gemeente en jongerenwerkers. Ook hebben we een ‘kantoor’ (lees: anti-kraakpand) gevonden. Kortom: klaar voor de start! We zijn aanbeland bij het scouten++ScoutenScouten van jongeren is niet makkelijk. Via social design ontwikkelen we verschillende strategieën. Lees de blogpost: ‘Hoe vind je ontmoedigde jongeren?’ van (voornamelijk ontmoedigde) jongeren en het ophalen van hun verhalen voor onze publieke blog++MediumOp Medium heeft het hele team een account aangemaakt. We schrijven hier onze blogposts over de avonturen van het team, de verhalen van jongeren en de verhalen vanuit ‘het systeem’. . Marlieke Kieboom vond Nino op Plein 1944. Dit is zijn verhaal.

Niet in het systeem

Ik (Marlieke) zit in het Kronenburgerpark in Nijmegen met Nino (22) en Ibrahim (30). Ze zijn sinds een paar weken vrienden van elkaar. ‘Ga je haar nou alles vertellen, man?’, vraagt Ibrahim aan Nino. ‘Ja, iemand moet toch eens mijn hele verhaal horen?“Iemand moet toch eens mijn hele verhaal horen?”’. Nino heb ik eerder ontmoet op Plein 44. Toen ik vroeg of hij nog wat te zeiken had als jongere in Nijmegen kwam er meteen een gefrustreerd verhaal over een kapotte OV-chipkaart. Ik vraag er weer naar en een week later blijkt het probleem nog niet opgelost: de betaling van Nino lijkt niet in ‘het systeem’ te staan, terwijl hij wel heeft betaald. Dit verhaal blijkt symbolisch voor Nino’s leven. Van de tandarts tot aan jeugdzorg, van de gemeente tot aan het incassobureau: Nino staat in systemen waar hij niet in wil staan, en Nino staat niet in systemen waar hij wel in zou moeten staan.Nino staat in systemen waar hij niet in wil staan, en Nino staat niet in systemen waar hij wel in zou moeten staan. Nu heeft Nino schulden en vindt hij dat hij moet stoppen met school om te gaan werken. Zijn vriend vindt dat hij de boel ‘gewoon moet laten klappen’, wat zoveel betekent als de bajes indraaien om hulp te krijgen… Lees het verhaal van Nino en vertel ons wat wijsheid is!

De wereld van Nino

Het verhaal van Nino schematisch geordend in wat ondersteunt hem wel, wat ondersteunt hem niet, op welke plekken is Nino en welke dingen zouden hem verder helpen in het leven? Dit plaatje is gemaakt met de tool Mural.ly.

Voogd: “Ik heb 60% meer recht op jouw kind dan jij”.

Nino steekt van wal:

“Ik ben nu 22, maar mijn verhaal begint echt bij toen ik 15 was, bij bureau Jeugdzorg. Ik woonde toen in Wolfskuil. Op school ging het niet goed, ik was laat op straat, op pleintjes hangen, voetballen tot laat enzo, weet je. Dus toen kreeg ik familiebegeleiding. Dat was best relaxed hoor, die gast ging met mij laserquesten enzo, met hem deed ik leuke dingen. Maar op een dag kwam er een nieuwe man, en mijn moeder moest een brief ondertekenen. Mijn moeder is gevlucht uit Somalië met mij in 1991. Zij kan slecht Nederlands, zij wist echt niet waar ze voor tekende. Toen is de ellende begonnen. Die man werd via de rechter mijn voogd, en hij ging mij overal controleren waar ik was. Zo ook op een avond, het was Nieuwjaarsdag, ik weet het nog goed. Ik was niet thuis en de voogd belde aan en dreigde bij mijn moeder dat ik naar een internaat moest. De voogd zei tegen mijn moeder: “ik heb 60 % meer recht op jouw kind dan jij, jij hebt 40%.” Mijn moeder werd heel kwaad, maar ook echt bang dat ik zou worden afgepakt. Ze pakte mijn spullen en zei dat ik op vakantie zou gaan naar mijn vader in de Arabische Emiraten. Nou dat leek mij wel leuk, ik was jong en het boeide me allemaal niet zo. Ik zou toen net 16 worden en mijn scootercertificaat halen. Een paar weken later zat ik daar dus: keiwarm jonge!! Toen vertelde mijn moeder dat ik daar ging blijven. Dat was wel raar, want ik had mijn vader eigenlijk nog nooit ontmoet. Toen heb ik een gesprek met hem gevoerd, en toen wilde ik wel blijven. Ik dacht gewoon voor even. Maar het werd vijf jaar!”

Van Nederland naar de Emiraten en terug

Wat een wending in“Mijn moeder is gevlucht uit Somalië met mij in 1991. Zij kan slecht Nederlands, zij wist echt niet waar ze voor tekende. Toen is de ellende begonnen.” zijn leven, denk ik. Zo ben je in Nederland, zo zit je in je eentje in de snikhete Arabische Emiraten! Nino vertelt verder:

“Mijn moeder kreeg ondertussen onwijs problemen in Nederland: rechtszaken enzo. Uiteindelijk werd er een oplossing gevonden. Ik moest van de voogd een brief schrijven dat ik daar wilde blijven uit vrije wil. Vervolgens is mijn handtekening gecheckt met een mentor op school om te kijken of dat echt mijn handschrift was. En toen mocht ik daar blijven. Ik moest eerst allerlei Engelse testen halen, en daarna ging ik naar een college om Business Administration te leren. Maar ik vond dat te moeilijk hoor, ik ben niet echt het studeertype, van boeken onthouden. Ik kan logisch nadenken, maar ik kan niet goed mijn concentratie erbij houden.”

Na 4,5 jaar keert Nino voor een vakantie terug naar Nederland. Toen zag hij dat zijn moeder het moeilijk h“Toen zijn de problemen begonnen. Maar dat wist ik toen nog niet, hoe erg het zou worden allemaal”ad, dat zijn zusje en moeder alleen waren. Toen wist hij: ik moet terug naar Nederland.

Twintig dagen in de cel

Als Nino terugkeert naar Nederland is hij meerderjarig, 19, bijna 20. Zijn terugkeer is hobbelig: hij belandt meteen 20 dagen in de cel op Schiphol. Waarom?

“Ja daar bij de migratie drukten ze op een knopje. Ik moest mee met de politie en toen vertelden ze mij: jongeman, je hebt een boete openstaan van 2000 euro voor een taakstraf die je niet hebt volbracht. Ik dacht: he? Dat kan niet waar zijn!! Het klopt wel dat ik een taakstraf moest doen omdat ik niet naar school ging en kattenkwaad uithaalde. Ik heb toen op de kinderboerderij 14 uur keutels, bullshit, staan opruimen.”

Wat blijkt? Nino’s taakstraf stond niet in het systeem en hij moest een papiertje overleggen dat hij destijds had gekregen. Die had hij niet meer, meteen weggegooid toen hij klaar was met die ‘bullshit straf’. Dus hij moest twintig dag“Ik kreeg steeds meer ingewikkelde dingen te horen.”en zitten. Pas toen mocht hij opnieuw aan het leven beginnen in Nederland.

“Ja, en toen zijn de problemen begonnen. Maar dat wist ik toen nog niet, hoe erg het zou worden allemaal.”

Starten met een grote achterstand

Nino gaat meteen aan de slag als magazijnwerker. Hij was blij dat hij meteen werk had. Wat hij niet besefte, was dat er gevolgen kleefden aan het feit dat hij meerderjarig was geworden. Een bankpas kreeg hij nog wel snel, maar een verklaring van goed gedrag (VOG), dat kreeg hij niet.

“Ik stond nog nergens ingeschreven in Nederland. Dus ik kreeg steeds meer ingewikkelde dingen te horen. Ik kon mij niet inschrijven bij mijn moeder want dan zou zij gekort worden op haar uitkering en haar huurtoeslag. Ik moest dus een adres fixen. Ondertussen wilde dat bedrijf die VOG natuurlijk hebben, maar ik kon het niet regelen. En ik moest ook een zorgverzekering hebben. Ook dat kreeg ik niet zonder adres. Dus ik zat vast. Na een tip ben ik toen naar R75 jongerenwerk van NIM gegaan. Daar mocht ik mij inschrijven op hun adres. Ondertussen had het bedrijf me wel ontslagen en moest ik nieuw werk zoeken. En ik moest echt een huis! R75 kon me niet aan een huis helpen, dat moest ik zelf regelen. Omdat ik zes maanden geen zorgverzekering had, zou ik een boete krijgen van de gemeente. Uiteindelijk heb ik geregeld dat ik maar 3 maanden achterstand had. Maar toch, een grote achterstand voor mij, en ik had wel al zorgtoeslag gekregen toen, dus dat liep niet gelijk. Toen dacht ik: ik ga school proberen. Ik koos voor MBO Design aan het ROC. Daardoor kon ik mij inschrijven voor een kamer in Arnhem en kreeg ik een inkomen: een uitwonende studiebeurs van DUO.”

“Ik was een tijdje tegen de regels, dat heeft mij nu in de problemen gebracht”

Helaas had Nino niet verwacht dat de opleiding zo duur zou zijn: hij moest een Macbook aanschaffen, en dure ontwerpprogramma’s van vier- of vijfhonderd euro. Hij begon meer geld uit te geven dan hij binnenkreeg: telefoonabonnement, kleding, eten. Nino geeft wel toe dat hij daar zelf ook schuld aan heeft.

“Ik was tegen de regels een tijdje. En dat heeft mij in de problemen gebracht. Ik betaalde uiteindelijk toch mijn zorgtoeslagpremie niet. En dan ben je binnen no-time aangemeld bij het CJIB: het Centraal Juridisch Incasso Bureau.”

Met een registratie bij het CJIB wordt het leven van Nino steeds ingewikkelder. Dit wordt helemaal duidelijk als hij naar de tandarts moet vanwege een pijnlijke kies.

“Door al dit gedoe krijg ik nu geen zorgtoeslag meer, en heb ik ook geen recht op aanvullende zorgverzekering. Maar dat wist ik niet. Toch moest ik naar de tandarts. Die heeft alles gefixt: mijn gaatjes gevuld en mijn verstandskies getrokken enzo. Maar pas na drie dagen behandelen, vertelde de tandartsassisente: ‘he, ik zie dat jij niet geregistreerd staat? Ik kan niks vinden, je staat niet in het systeem.’ Wat is het nou: die tandarts wordt niet gedekt, en dat wist ik niet. Maar nu heb ik wel een rekening van 500 euro. En al dat schoolgeld en andere dingen krijg ik steeds meer schulden, en het incassobureau vraagt ook telkens meer. Ik heb nu 5000 euro schuld. Die brieven enzo, die komen binnen bij mijn studentenkamer. Maar daar kom ik niet meer om dat de deurwaarders daar komen, dus ik zie die brieven ook niet meer.”

Waar hij nu wel woont, dat vertelt Nino niet, uit angst voor nog meer straf en boetes.Waar hij nu wel woont, dat vertelt Nino niet, uit angst voor nog meer straf en boetes.

“Ik slaap niet lekker van die brieven op de verkeerde momenten”

Het verhaal komt bij me binnen en mijn hersenen werken op volle toeren. Het is lastig te volgen, zo’n wirwar aan instanties. Nino lijkt het zelf nauwelijks te overzien, en ik nog minder. Eigenlijk wil ik Nino helpen, maar ik ben geen jongerenwerker of schuldhulpverlener. Maar meteen helpen heeft ook geen zin, wat als ik hem een verkeerde instantieEigenlijk wil ik Nino helpen, maar ik ben geen jongerenwerker of schuldhulpverlener. aanbeveel! Wat wil Nino zelf?

“Ik heb nu zoveel zorgen, ik weet daardoor gewoon niet meer zo goed wat ik wil. Eerst wil ik minder zorgen. Ik wil graag werken om mijn schulden af te betalen. Maar ik wil niet stoppen met school, dan verlies ook mijn studiefinanciering. En ik heb echt een chille stage bij een reclamebureau, ik ga eigenlijk gewoon goed op school. Maar ik ga dus nu even niet, ik wil werk zoeken. Ik ben naar Olympia Uitzendbureau geweest vorige week, ze zouden me terugbellen als ze iets hebben. Nog niks gehoord. Mijn mentor op school begrijpt mijn situatie, hoor. Die zegt: je schrijft je pas uit bij school als je werk hebt gevonden. Die mentor, die helpt mij wel. Het moet wel zo, ik weet het anders ook niet? Ik ben de hele dag aan het twijfelen. Ik slaap niet lekker van al die brieven op de verkeerde momenten. Ik wil me uitschrijven van school en werken, dan kan ik alles betalen: mijn telefoon, mijn OV chipkaart. Vooral die telefoon want daar regel ik alles mee!”

“Je moet het gewoon laten klappen”

Al die tijd ligt zijn maat Ibrahim“Ik heb nu zoveel zorgen, ik weet daardoor gewoon niet meer zo goed wat ik wil. Eerst wil ik minder zorgen.” stil naast ons in het gras naar ons te luisteren. Ineens zegt hij:

“Eigenlijk moet je het laten klappen, Nino. Je zit in de shit, en ik zeg: doe iets stoms en laat je oppakken door de politie. Dan zit je in de bajes, of in een instelling, en dan komt er hulp, pas dan gaan ze naar je probleem kijken. Dat was bij mij ook zo.”

Nino vindt het een slecht idee.

“Dan krijg ik een strafblad, dat wil ik niet, want dan kan ik geen Verklaring voor Goed Gedrag krijgen, en dus ook geen werk.”

Nino doet zijn best om op het goede pad te blijven. Hij maakt muziek, rappen, daar houdt hij van, het werkt als een uitlaatklep. Maar op dat rechte pad blijven, dat blijkt dus verdomde moeilijk. Soms voelt hij zich verleid door gasten om hem heen die snel geld verdienen, met illegale shit dat wel. Maar Nino wil dat niet, hij beseft dat hij dan nog meer zorgen krijgt.

“Ik ben naar de gemeente gegaan maar er was niet genoeg bewijs voor mijn schuld”

Ik vraag of hij nu hulp heeft gevonden bij instanties voor zijn problemen. Nino:

“Luister, ik ben naar gemeente gegaan als tip van een vriend, bij het Marienburg, budgetbeheer ofzo. Ik heb verteld dat ik schulden had, toen had ik nog maar 2000 euro schuld eigenlijk. Ik kreeg een aanvraagformulier voor schuldhulpverlening. Ik moest bewijsstukken meesturen en verdere info zoals school, werk, inkomen, woning enzo. Ik heb netjes alles teruggestuurd. Nou, toen kreeg ik een paar weken later een brief en daar stond in: jij hebt geen 2000 euro schuld want we kunnen niet genoeg bewijs vinden voor jouw schulden. Maar ik had zelfs al die incassobriefjes meegestuurd! En het grappige is: in die brief stond dat ik het pas over zes maanden opnieuw mag proberen. Ik denk dat als ik budgetbeheer had gehad, dan hadden zij me dat wel verteld, van die tandarts, dat ik dat niet moest doen. Nu denk ik dat de tandarts expres geld aan mij wilde verdienen.”

Geen hulp van instanties dus. En zijn familie?

“Mijn moeder gaat deze zomer terug naar Somalië, ze gaat daar wonen, ze heeft het gehad in Nederland en voelt zich verdwaald in alle regels. Ik denk niet dat ik meega, het is daar onveilig. Wat moet ik daar? Ik ken het land niet eens. Soms krijg ik geld van mijn grote zus, die woont in Engeland. Misschien ga ik wel naar haar toe. Mijn vader geeft me niks nu ik weer in Nederland woon. Ik zit gewoon met die bullshitschulden. En ik niet alleen. Ik kan zo dertig mensen opnoemen!”

Ik vind het lastig om het verhaal goedDe oplossing komt niet vandaag, en ook niet morgen. Maar misschien wel door zijn verhaal te publiceren, en rond te vragen wie hem zou kunnen helpen? af te sluiten. De oplossing komt niet vandaag, en ook niet morgen. Maar misschien wel door zijn verhaal te publiceren, en rond te vragen wie hem zou kunnen helpen? Het is eigenlijk meer mijn eigen ongemak, mijn eigen reflex om in de hulpmodus te schieten. Nino verwacht niets terug. Ibrahim heeft trouwens wel een wens:

“Zeg, wil je ons eens meenemen naar Sumo? Daar zou ik nou wel eens all you can eat sushi willen eten, daar droom ik van!”

Ik vraag ze na te denken over een slimme tegenprestatie. Een mooie rap over alle jongerenverhalen? Worden Nino en Ibrahim het nieuwe heldenteam ‘schuldhulpverlening’ in Nijmegen?

Nino is een fictieve naam. Dit verhaal verscheen eerder op het blog van Jonglab Nijmegen.