Systeem smoort passie en innovatie in het onderwijs

Willen we wel echt innoveren in het onderwijs? Ik merk namelijk dat hiërarchie en gewoontes leidend blijven en vernieuwing dempen. Wat begint als een nieuw schoolconcept, eindigt vaak als meer van hetzelfde++Onze Nieuwe SchoolLees meer over de onderwijschallenge ‘Onze Nieuwe School’ waarin nieuwe schoolplannen gecrowdsourcet werden. door bestaande regels en structuren. En zo blijft onderwijs: een schoolgebouw met klassen, een groep leerlingen die luistert en een leraar die lesgeeft.

Echte vernieuwing lastig

Om een gesubsidieerde school te starten moet je voldoen aan veel regels en je aansluiten bij het systeem, dus bij een bestaand schoolbestuur. Dat bemoeilijkt echt vernieuwen. Ook hebben nieuwe scholen te maken met bijvoorbeeld huisvestingsregels, regels rond leertijd en financieringsregelingen. Zo bleek een concept om leerlingen in busjes al lerend door te stad te laten gaan onhaalbaar; zonder gebouw ben je geen school, zo luidt de regel. Een school oprichten voor leerlingen van 4 tot 18 jaar is door de huidige financieringssystematiek bijna onmogelijk. Po en vo blijven gescheiden werelden.

De ervaringen van Onze Nieuwe School laten zien dat het in de praktijk ingewikkeld is om een nieuwe school te starten, zeker voor nieuwe toetreders. Hierdoor worden de nieuwkomers en de mensen van buiten afgeschrikt en gedemotiveerd en hebben ze een flinke achterstand op de ervaren schoolbestuurders. Dat is zonde, want de nieuwe toetreders kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van eigentijds, toekomstgericht onderwijs. Er is meer openheid en flexibiliteit nodig. Kwaliteit van het onderwijs staat voorop, maar mag vernieuwing niet in de weg staan, om ook in de toekomst goed onderwijs te kunnen garanderen.

Samenwerking nodig

Ik vind dat er nieuwe samenwerkingen nodig zijn tussen het onderwijs en de samenleving. Ik kom vooral op dit raakvlak spannende dingen tegen, zoals bedrijven en culturele organisaties die structureel samenwerken met scholen, leraren die actief verbindingen aangaan met lokale organisaties en onderwijs waar leerlingen leren van en met de stad. Het onderwijs is niet alleen van het onderwijs, maar van de gehele samenleving. Als er één ding is dat het traject in Amsterdam aantoont, dan is het dat er heel veel goede ideeën in de samenleving zijn en dat we die nog veel beter kunnen en moeten benutten.

Dit opiniestuk verscheen eerder in VBS Magazine.