Open Overheid in de Praktijk – Aardgasvrije wijken

Kennisland is partner en medeondertekenaar van de Green Deal Aardgasvrije Wijken, de afspraak om alle woningen in Nederland in 2050 van het aardgasnet af te hebben. In onze rol als partner organiseren wij samen met het Leer- en Expertisepunt Open Overheid (LEOO)++LEOOHet LEOO is de partner van Kennisland in de ontwikkeling van het leerprogramma. Het LEOO is onderdeel van de ICT Uitvoeringsorganisatie (ICTU) en werkt in opdracht van het ministerie van BZK. Lees meer het leerprogramma Open Overheid in de Praktijk – Aardgasvrije wijken. In dit traject ondersteunen wij vijf gemeenten die bezig zijn met de overgang naar aardgasvrije wijken met het toepassen van openoverheidprincipes.

Met het tekenen van het klimaatakkoord in Parijs heeft Nederland zich gecommitteerd aan het beperken van de klimaatopwarming tot onder de 2 graden Celsius. Om dit te bereiken is het zaak om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen snel af te bouwen. Onderdeel hiervan is het afkoppelen van de gebouwde omgeving van het gasnet++Aardgasvrije WijkenDit doel staat vastgelegd in de Energieagenda die het kabinet eind 2016 heeft gepresenteerd. . Alternatieve manieren om huizen te verwarmen, zoals het gebruik van restwarmte van industrieën, geothermische warmte of het gebruik van groene energie, worden in combinatie met warmte-isolatie ingezet als duurzaam alternatief.

De 31 gemeenten die zich met de Green Deal aan deze ‘warmtetransitie’ committeren, ervaren dat het echter niet louter technisch, maar in veel opzichten een sociaal project is. De transitie kan pas slagen als bewoners ook willen meedoen, maar hoe organiseer je dat? Hoe betrek je mensen bij de besluitvorming? Hoe ontwerp je een proces waar bewoners onderdeel van uitmaken? Hoe maak je wijken groener en duurzamer, met oog voor de impact die dat op individuele huishoudens heeft? Uit eerder onderzoek, zoals het rapport Van de Kook++Van de KookVan de Kook is een rapport over de waarde van sociale innovatie in de aardgastransitie, en werd uitgevoerd door Kirsten Notten van Waterschrijver in opdracht van het ministerie van BZK., blijkt onder andere dat er behoefte is aan persoonlijk contact en aansprekende voorbeelden bij bewoners, aangezien het afkoppelen van het gasnet gepaard gaat met grote (ervaren) onzekerheden. Dergelijke aanpakken worden bij uitstek ontwikkeld onder de vlag van open overheid.

Open Overheid

Open Overheid is een set principes en gereedschappen die helpen een democratische en innovatieve overheidsorganisatie te zijn, die effectief kan inspelen op maatschappelijke vraagstukken. In het leerprogramma combineren we deze opgave met het thema duurzaamheid. Wij bieden onze kennis en expertise aan rondom vraagstukken over open overheid++Open overheidKL werkt aan een open overheid met Nederlandse overheden. We passen hierin verschillende strategieën toe. Lees bijvoorbeeld hoe we dit doen via onze labs in de case ‘Labs: proeftuinen in terra incognita’. Ook zetten we open data in voor dit doel. Lees daar meer over in de Open Data Reader., in samenwerking met het LEOO. Een open manier van werken voor overheden houdt in dat ze actief informatie delen, en interactie en kennisdeling opzoeken met burgers. Open Overheid-principes zorgen er in de basis voor dat overheden effectiever met elkaar, samenwerkingspartners en inwoners kunnen communiceren.Overheid-principes zorgen er in de basis voor dat overheden effectiever met elkaar, samenwerkingspartners en inwoners kunnen communiceren. Als onderdeel van dit leerprogramma schrijft Kennisland een reader waarin de verschillende onderdelen van Open Overheid, namelijk Open Aanpak, Open Contact, Open Data en Open Verantwoording, uitgebreid aan bod komen en worden uitgediept. Binnenkort verschijnt deze reader op de website van Kennisland

Het leerprogramma

Het programma bestaat uit twee bijeenkomsten van een dag, tussentijdse opdrachten, matching met bondgenoten uit het netwerk van Kennisland en Open Overheid, en tussentijdse ondersteuning. Tijdens dit programma worden de deelnemers in de rol van lerende expert gezet en bekijken wij met de gemeenten hoe ver zij zijn binnen de aardgastransitie en in het toepassen van openoverheidprincipes. We helpen ze om meer vat te krijgen op deze principes en ze beter toe te passen. Omdat de deelnemende gemeenten zich alle in verschillende stadia bevinden is kennisdeling hierover waardevol. Zo kunnen ze elkaar helpen met de complexe vraagstukken die binnen deze transitie vallen.

De specifieke onderwerpen kunnen gedurende het project worden aangepast al naar gelang de behoeften van de deelnemers. Onderwerpen als hoe draagvlak onder bewoners kan ontstaan en hoe organisatievormen, interventies en open data dit kunnen ondersteunen komen in elk geval aan bod. Co-creatie van kennis door deelnemers en experts vormt de basis voor deze bijeenkomsten. Zo werken wij samen toe naar een overheid die effectiever en transparanter is, en tegelijkertijd naar een duurzamere samenleving.Zo werken wij samen toe naar een overheid die effectiever en transparanter is, en tegelijkertijd naar een duurzamere samenleving.

Vijf gemeenten doen mee aan het leerprogramma: Leeuwarden, Rotterdam, Wageningen, Alkmaar en Purmerend. Samen leren zij over hoe openoverheidprincipes beter toegepast kunnen worden en hoe dit hun transitie naar een aardgasvrije gemeente kan helpen. De komende maanden zullen zij met behulp van blogs hun voortgang in deze transitie bijhouden, zodat alle partijen in de Green Deal en daarbuiten mee kunnen leren. Houd daarom onze website en open-overheid.nl in de gaten voor updates.

Als je dit project interessant vindt, dan misschien ook: