Aardgasvrij wonen, waarom doe je dat (niet)?

De veranderingen die nodig zijn om Nederland klimaatneutraal en klimaatbestendig te maken, behoren tot de grote uitdagingen van deze tijd. Nederlandse gemeenten maken in de komende jaren de overstap naar hernieuwbare energie. Deze transitie en de benodigde acties raken direct de dagelijkse levens van mensen. Kennisland onderzoekt in opdracht van het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving++OFLHet Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving (OFL) zet zich in voor samenwerking en dialoog tussen de rijksoverheid en de samenleving, op het gebied van bijvoorbeeld de klimaatcrisis, de energietransitie, mobiliteitsproblemen, krimp en grote-stadsproblematiek. de ervaringen van bewoners met het al dan niet aardgasvrij maken van hun woning.

Wie doet er mee aan de energietransitie?

In het publieke debat over de transitie naar een klimaatneutrale leefomgeving ligt de nadruk vaak op de technologische en financiële aspecten. Het gaat over innovaties,businesscases, subsidies en de terugverdientijdHet probleem is vaak niet dat mensen niet mee willen doen, maar juist dat zij niet mee kunnen doen.van investeringen. Aan de andere kant worstelt de overheid met de vraag: hoe krijgen we de burger mee? Het is inmiddels duidelijk dat het niet alleen gaat om informatievoorziening en het kennisniveau van bewoners, maar ook om de uitdaging om verschillende groepen mensen te ondersteunen bij deelname aan de energietransitie. Het probleem is vaak niet dat mensen niet mee willen doen, maar juist dat zij niet mee kunnen doen. Hoe gaan we in de energietransitie om met de mensen die de kansen en middelen niet hebben en daarom niet meeprofiteren? En met de mensen die deze transitie niet ervaren als kans, maar vooral als een probleem?

Kennisland houdt zich bezig met het vraagstuk van de inclusieve energietransitieWe onderzoeken wat mensen helpt om de regie te nemen en wat mensen beperkt om een bijdrage te leveren aan het aardgasvrij maken van hun woning., en onderzoekt wat zowel expliciete als impliciete beweegredenen van bewoners zijn om hun woning al dan niet aardgasvrij te maken. We onderzoeken een diverse groep bewoners qua leeftijd, gezinssamenstelling, woonsituatie (koop of huur), locatie (stad of dorp) en inkomenssituatie. We zoeken daarbij naar inzicht in wat mensen helpt om de regie te nemen++EmpowermentIn het onderzoek noemen we datgene wat mensen bekrachtigt ‘empowerment’. Zo kan het oprichten, of lid worden van een energiecoöperatie gezien worden als (een proces van) empowerment. Belangrijke elementen die bijdragen aan empowerment zijn bijvoorbeeld toegang tot informatie, geld, sociale netwerken en grondstoffen en het vermogen en de bereidheid om deze middelen in te zetten. en wat mensen beperkt om een bijdrage te leveren aan het aardgasvrij maken van hun woning. Dit leidt niet alleen tot nieuwe inzichten, maar ook tot nieuwe handelingsperspectieven voor bewoners, bewonerscollectieven, betrokken organisaties en de overheid.

Participatief onderzoek

Kennisland hanteert een aanpak waarin de ervaringen en kennis van alle deelnemers de belangrijkste pijlers zijn voor nieuwe ideeën, acties en interventies.Kennisland hanteert een aanpak waarin de ervaringen en kennis van alle deelnemers de belangrijkste pijlers zijn voor nieuwe ideeën, acties en interventies. Het uitgangspunt daarbij is dat er meerwaarde ontstaat door deze ervaringen en kennis met elkaar te delen en zodoende van elkaar te leren. Mensen met elkaar in gesprek laten gaan leidt tot onverwachte ontmoetingen en nieuwe inzichten.

We werken samen met lokale partijen om de verschillende contexten te begrijpen, en nodigen bewoners uit elkaar te interviewen, ondervragen en gezamenlijk de opgedane inzichten te analyseren. Zo zijn de gesprekken niet alleen waardevol voor de onderzoekers en het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving, maar ook voor de deelnemers zelf. Het onderzoek is daarmee zowel een bron van kennis voor vernieuwing als een interventie op basis waarvan de deelnemers nieuwe ideeën, ontmoetingen, inspiratie of acties kunnen ontwikkelen.

Download publicatie