Subsidiemaffia

Maffia roept associaties op met The Godfather en vroedvrouwen: maffiosi zijn mensen die iets van je willen en het leven niet aangenamer maken. Maar toch, de maffia heeft een ingenieus netwerk en haar tentakels zijn wijdverspreid. Al kan ook aangevoerd kan worden dat het gewoon een spel van gunsten en diensten is. ‘Ik garandeer de veiligheid van jouw winkeltje, als jij mij betaalt’. Met name in Sicilië zijn de mogelijkheden legio. In Nederland gaat het allemaal wat minder losjes, daar zijn toch meer regels. Gek, dat subsidieregelingen die bedoeld zijn om mooie dingen te doen ook als maffioos ervaren worden. Of zijn het juist de aanvragers die tot de maffia behoren?

Is het de maffia die eist dat hele vellen volgetikt worden met aanvragen, dat iedereen zich conformeert naar de voorgeschreven richtlijnen voor diverse regelingen? Dat door al die eisen om aan geld te komen het oorspronkelijke idee, de authenticiteit moeilijk vast te houden is. Omdat de subsidiemaffia je nooit genoeg geld geeft en dat je dus voor een project meerdere fondsen aan moet schrijven. En dat je geen vervolg aan je project kunt geven als de begroting eindelijk rond is, omdat je vaak alleen maar wordt ‘aangemoedigd’ met een eenmalige startsubsidie. Wie wel eens in de cultureel maatschappelijke sector heeft rondgelopen kent het klappen van de zweep.

Of is de maffia de groep van aanvraagschrijvers die al haar projecten met subsidie financiert en de bureaus die hen daarbij ondersteunen? De groep van mensen die in een reflex bij een mooi idee eerst maar eens subsidie aanvraagt. Zonder te kijken naar mogelijke partners voor wie een idee ook interessant is en zonder te onderzoeken of er voldoende noodzaak is. Daarnaast geldt ook een politiek argument: zijn zij de maffia die de keuzevrijheid van burgers om cultuur te consumeren beperken, omdat ze het netwerk zo beheersen dat het altijd dezelfde usual suspects zijn die geld ontvangen? En dan vaak met voorstellen waarvan veel belastingbetalers niet inzien wat er zo ‘verdienstelijk’ aan is. De argumenten tegen ‘staatssteun’ zijn niet voorbehouden aan partijen aan de klassieke rechterzijde van het politieke spectrum.

Terug naar de inspirerende ideeën, de mooie plannen en wilde voorstellen. Daar begint het tenslotte. Zowel bij de subsidieverstrekker die de noodzaak tot stimuleren ziet, als bij de aanvrager die financiering zoekt voor een mooi plan. Misschien vinden die elkaar niet altijd in subsidieregelingen. Een geslaagde match is tenslotte vaak een gelukkig toeval. Zie ook de eindeloze reeks internetdaters, die toch niet allemaal belanden in die monogame, langdurige, eindeloos fascinerende relatie met 2,1 kinderen, die zij zo verlangen. Het is behelpen in het leven. Maar dat hoeft niet tot treurnis en klagen te leiden. Je kunt ook gewoon vast blijven houden aan je eigen idee, aan wat je wilt. ‘Authentiek’ zijn, zoals dat dan heet. Niet meteen water bij de wijn of eindeloos pleasen van partners waar je je niet gelukkig bij voelt. Niet alles hoeft van één partner te komen. De Tour de France kijken doe je vaak beter met vrienden dan met je geliefde. En dat hij of zij niet van zeilen houdt, betekent niet dat de droom van een Atlantische oversteek als een zeepbel uiteen spat.

In sociale levens zijn diverse partners nodig om de boel leuk te houden en je leven vorm te geven zoals je dat voor ogen had. Dan is een projectplan opeens een eitje: de ene keer een subsidieregeling van OCW, soms in een combi met een private partner, iemand uit je netwerk erbij voor het virtuele platform dat je nodig hebt. Soms gewoon eens wat koffiedrinken tot je de ideale mix van mensen en geldstromen gevonden hebt. Laten we niet vergeten dat het om jouw geweldige plan gaat, waarmee de wereld een mooiere plaats wordt. Voor zoiets hoef je niet over één nacht ijs te gaan.

Auteur: Joanne van den Eijnden