Technologische innovatie voor de cultuur- en erfgoedsector

Cultuur krijgt waarde als het wordt gedeeld. Het internet, waar de scheidslijn tussen consument en producent vervaagt, biedt unieke mogelijkheden voor uitwisseling van en interactie met cultuur. Kennisland ondersteunt en ontwerpt technologische concepten om dit te bevorderen.++UPDATEEind 2018 hebben we na ruim tien jaar onze activiteiten op het gebied van auteursrecht en cultureel erfgoed gestaakt. Lees hier waarom en wat we allemaal bereikt hebben binnen dit domein.

Nu de culturele sector de digitale mogelijkheden verkent en benut, komen er steeds meer apps en websites op de markt om gedigitaliseerde collecties te ontdekken, gebruiken en delen. Deze ontwikkelingen brengen nieuwe vragen met zich mee. Zo is er behoefte aan technologische tools die het hergebruik van (publiek domein) materiaal of het omgaan met complexe wetgeving of gebruiksvoorwaarden vergemakkelijken. Kennisland ondersteunt anderen bij het ontwikkelen van dit soort tools en doet het soms zelf, als de markt er niet in voorziet.

Technologische concepten uit de koker van Kennisland

We werken sinds 2009 aan het Europeana Licensing Framework++Europeana Licensing FrameworkLees hier meer over het Europeana Licensing Framework. (ELF). KL ontwikkelde standaarden om de informatie over rechten++RechtenDe rechten worden weergeven aan de hand van rechtenstatements. Binnen Europeana wordt onder andere gebruik gemaakt van Creative Commons-licenties. Deze licenties bieden auteursrechthebbenden de mogelijkheid om de voorwaarden waaronder anderen hun werk mogen delen en hergebruiken aan te geven. KL is de ‘public lead’ van Creative Commons Nederland. Lees meer over Creative Commons. die op culturele objecten rusten, toe te voegen aan de digitale versie van het object. Hierdoor zijn alle objecten binnen Europeana.eu voor zowel computers als gebruikers op een simpele manier op licentie doorzoekbaar. Door het ELF zijn de voorwaarden waaronder gebruikers cultuur online mogen delen en gebruiken veel duidelijker. Maximale toegang tot het materiaal is daarmee gewaarborgd.

De plug-in Art Up Your Tab, die Kennisland ontwikkelde met Studio Parkers en Sara Kolster toont een inspirerend schilderij of prachtige foto uit de rijke collectie van Europeana bij elke nieuwe tab die je opent in je browser. Je kunt zo op een zeer laagdrempelige manier van ons prachtige erfgoed genietenKL is de architect van platformen als outofcopyright.eu, copyrightexceptions.eu en diligentsearch.eu. Deze platformen maken complexe juridische structuren inzichtelijk..

Het publicatieplatform Openbeelden.nl biedt gebruikers audiovisueel materiaal aan dat tot het publieke domein behoort of is vrijgegeven onder een open licentie. De in 2009 gelanceerde service is een internationaal voorbeeld van hoe video in de erfgoedsector gedeeld kan worden. In 2012 zorgde de service voor twaalf procent van alle video’s die beschikbaar zijn op de online encyclopedie Wikipedia. KL is de architect van het platform Open Beelden.

Op de door KL ontwikkelde website OutOfCopyright.eu++APIEr is een API (Application Programming Interface) beschikbaar van OutOfCopyright. Met deze API kunnen derden hun eigen tools bovenop onze service bouwen, en kunnen ze zelf de publiekedomeinstatus van grote collecties berekenen. kunnen gebruikers aan de hand van enkele eenvoudige vragen achterhalen of er op een cultureel werk of collectie nog intellectuele eigendomsrechten rusten, oftewel of een werk gedeeld en gebruikt mag worden. Per land verschilt de jurisdictie hierover. Dit complexe systeem is voor gebruikers vaak lastig te begrijpen. Samen met het Instituut voor Informatierecht en de Bibliothèque Nationale de Luxembourg heeft KL deze wetgevingen in kaart gebracht en omgezet in visuele en interactieve calculatoren. Daarnaast bevat de website ook interactieve kaarten die helpen bepalen of er tijdens digitalisering van kunst nieuwe rechten ontstaan of dat de digitale kopie moet worden vrijgegeven aan het publieke domein.  

Embedr.eu was een platform dat demonstreerde dat je met open source een tool kan ontwikkelen waarmee hoge kwaliteit erfgoedmateriaal verspreid kan worden met behoud van provenance informatie.  Met de tool kon je inzoomen op hoge resolutie afbeelding, je kon delen van de afbeelding selecteren en de deze bijgesneden versie embedden op je eigen website. Sinds 2016 is deze onze proof-of-concept service niet meer beschikbaar omdat Kennisland geen commerciële diensten ontwikkeld en er geen partner gevonden is om de dienst over te nemen.

Diligentsearch.eu is een platform die erfgoedprofessionals begeleidt bij bepalen of een auteursrechtelijk beschermd werk onder de verweesde werken richtlijn valt. De tools maken de complexe eisen van de nodige ‘zorgvuldige zoektocht’ (diligent search) zo simpel mogelijk te maken. Dit blijkt niet zo simpel, Kennisland is dan ook van mening dat de richtlijn zijn doel niet haalt.

Copyrightexceptions.eu is een platform die de verschillende uitzonderingen en beperkingen op het auteursrecht in de EU voor het eerst letterlijk in kaart brengt. Kennisland begeleidt en maakt de kennis van meer dan 90 juristen uit de Europese Unie inzichtelijk. De conclusie van het platform is enerzijds informatievoorziening voor professionals en biedt aan de andereDe kracht van Kennisland ligt in het uitwerken van sterke concepten en het bij elkaar brengen van partijen die noodzakelijk zijn om deze concepten verder te ontwikkelen. kant de achtergronden voor ons Europees lobbywerk.

Maximale toegang tot digitale cultuur

Al deze voorbeelden hebben als gemeenschappelijke noemer dat ze het voor zowel gebruikers als cultuurinstellingen eenvoudiger maken om kunst en cultuur online te delen. De kracht van Kennisland ligt in het uitwerken van sterke concepten en het bij elkaar brengen van partijen die noodzakelijk zijn om deze concepten verder te ontwikkelen. Bij ons staan hergebruik van digitale cultuur, duidelijkheid over licenties en auteursrechtenvermeldingen altijd centraal. Alle technologie wordt onder open-source standaarden beschikbaar gesteld.