Samen het systeem rondom mantelzorg verbeteren

Tien prachtige initiatieven begonnen in 2020 aan de Social Grow Sessions, gemotiveerde sociaal ondernemers die graag verandering zien in ons mantelzorgsysteem. Via hun projecten ondersteunen zij naasten van zorgbehoevenden. Dat is mooi, maar het systeem veranderen met je eigen onderneming is lastig. Dat kan je beter samen doen. Met workshops, goede voorbeelden uit de praktijk en handige tools gaf Kennisland++ProjectLees hier meer over het project Social Grow Sessions – Voor een toekomstbestendige mantelzorg. ze een duwtje in de rug.

“Hoe manoeuvreer je als sociaal ondernemer binnen het mantelzorgsysteem, dat anders dan de formele zorg, geen duidelijke kaders en regelgeving heeft?” vraagt één van de deelnemers.

Iselien Nabben vertelt de deelnemers over de ervaringen die we bij Kennisland hebben met echte systeemverandering. Ze benadrukt het belang van het doorprikken van je bubbel als je het systeem wil veranderen. Er is een reden waarom systemen in silo’s of domeinen ingedeeld zijn. Dat is niet om ons te pesten, maar waarschijnlijk zo georganiseerd om tegemoet te komen aan de variatie tussen de domeinen. Probeer te begrijpen hoe het systeem eruitziet vanuit verschillende perspectieven. Het helpt om je te verdiepen in ‘de ander’.Probeer te begrijpen hoe het systeem eruitziet vanuit verschillende perspectieven. Het helpt om je te verdiepen in ‘de ander’. Iselien: 

“De kunst bij systeemverandering is dat je in de huid kruipt van de ambtenaar, de zorgverzekeraar, de professional, die vanuit een hele andere blik naar hetzelfde systeem kijkt. Ga in gesprek en probeer je in te leven.”

Rich pictures en tussenruimtes

De deelnemers zetten hier een eerste stap in door een rich picture++Rich pictureEen manier om een situatie beter te begrijpen door de situatie te visualiseren in een beeld. Het kan bestaan uit afbeeldingen, tekst, symbolen en iconen. te maken. Met pen en papier tekenen ze alle betrokkenen rond hun eigen initiatief uit. Daarna gaan ze die één voor één af en verwoorden ieders belang binnen het systeem. De rich picture toont de context, of het systeem rond je innovatie en door ieders belang te benoemen worden knelpunten direct duidelijk. Zo realiseerde een deelnemer zich dat de verschillende locaties waar zij haar initiatief uitvoert verschillen in de relaties die ze hebben met het systeem. Waar ze voorheen de locaties op dezelfde manier benaderde, is ze nu van plan dit meer ‘op maat’ te doen.

Een andere manier waarop Kennisland systemen verandert, is door het creëren van zogenoemde ‘tussenruimtes’++TussenruimtesLees hier meer over wat we bedoelen met tussenruimtes.waarbij mensen uit verschillende lagen van het systeem samenkomen en samen werken aan vernieuwende initiatieven en oplossingsrichtingen voor complexe maatschappelijke vraagstukken. Denk aan sociaal ondernemers, vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, kennisinstellingen en de overheid. Het is belangrijk dat je je als innovator/pionier/sociaal ondernemer inleeft in de vertegenwoordigers van het systeem, zoals in dit geval bijvoorbeeld beleidsmakers bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het is net zo belangrijk dat die vertegenwoordigers meegenomen worden in de praktijk zodat zij zich ook inleven in jouw leefwereld.Het is net zo belangrijk dat de vertegenwoordigers van ‘het systeem’ meegenomen worden in de praktijk zodat zij zich ook inleven in jouw leefwereld. Iselien: 

“De truc is om de systeemwereld en de leefwereld bij elkaar te brengen.”

Erkenning van mantelzorgers heeft lobby nodig

Een obstakel waar de deelnemers tegenaan lopen is de onderwaardering van mantelzorgers.

“Mantelzorg wordt vaak vergeten als we het over zorg hebben en het krijgt niet de waardering en financiering die het verdient.”

Kijk bijvoorbeeld naar de de vaccinatieprocedure van COVID-19. Waar worden de mantelzorgers genoemd? Juist, nergens.++En Mantelzorgers dan?Mantelzorg.nl stuurde hierover een brief aan de Tweede Kamer. Terwijl zij juist vaak het meest intensieve contact hebben met kwetsbare groepen. 

Een manier waarop Kennisland aandacht vraagt voor ondergewaardeerde maatschappelijke thema’s is lobbyen. De deelnemers zien hier duidelijk de waarde van in want er wordt meteen een coalitie gesmeed met als doel te pleiten voor eerdere vaccinatie van mantelzorgers. Maar hoe doe je dat eigenlijk, lobbyen? De eerste stap is het vaststellen van je doel. Welke beslissing wil je beïnvloeden? Dan is het een kwestie van de juiste persoon of personen vinden en contact maken. Hierbij is het wederom belangrijk je in te leven in deze personen. Wat is de meerwaarde van je initiatief voor hen? Wat is hun agenda? De eerder gemaakte rich picture helpt hierbij.

Wanneer alle deelnemers deze vragen voor zichzelSamen manoeuvreer je toch makkelijker door een systeem dan alleen.f hebben beantwoord is het tijd om te oefenen. Eén deelnemer pitcht zijn verhaal en de ander neemt de rol van de ‘beslisser’. Ze merken al snel dat lobbyen soms een beetje ongemakkelijk kan zijn. Zo neemt een van de deelnemers haar rol als beslisser erg serieus; ze weet het aanbod van de lobbyist steeds op een doordachte manier te omzeilen. Hij loopt dus tegen een muur op. “Net als in de praktijk.” Een andere deelnemer geeft een goede tip: 

“Als je merkt dat er niet wordt gehapt op je voorstel of initiatief, laat dat dan los en zoek naar iets gemeenschappelijks. Verken de agenda van de ander en zoek naar een haakje waaraan je je initiatief kan hangen. Vervolgens kun je heel subtiel je aanbod weer in het gesprek mengen.”

Mooi dat er bij de Social Grow Sessions zo snel een groep is ontstaan waarin vanuit een gedeelde wens, vol overgave, naar oplossingen wordt gezocht. Samen manoeuvreer je toch makkelijker door een systeem dan alleen.

Wil je meer weten over de innovaties in de mantelzorger? Abonneer je op de KL-nieuwsbrief of neem contact op met Ferry Nagel.