Social Innovation Meetup #2: Jeugdwerkloosheid

In het oog van de orkaan

Allereerst bracht hoogleraar Transitiekunde Jan Rotmans troost en inspiratie. Onlangs is zijn boek ‘In het oog van de orkaan’ uitgekomen. Het boek maakt duidelijk dat er een storm door de samenleving raast, al ervaren velen dat nog niet zo. Volgens Rotmans zitten we in een ‘verandering van tijdperken’ en is deze kantelperiode zichtbaar door een ‘collectief unheimisch gevoel dat verandering in de lucht hangt’, instabiliteit en turbulentie. Het oude systeem van commerciële bedrijven en bureaucratische overheden staat volgens Rotmans onder druk: ‘We lenen en geven geld uit dat er niet is, we lenen van de aarde maar we betalen niet terug’. Er ontstaat een nieuwe dynamiek van onderop, van creatieve mensen die bestaande systemen doorbreken. We moeten toe naar nieuwe waarden: ‘samenredzaamheid’ in plaats van ieder voor zich, naar nieuwe structuren: bottom-up en netwerken, en naar een nieuwe sturing gericht op faciliteren in plaats van regisseren.

Het wenkend perspectief ziet Rotmans in de vergroening en verduurzaming van steden en industrie. Daar liggen de maatschappelijke en economische kansen. Het roer moet radicaal om: ‘We kunnen niet een beetje duurzaam zijn. Mensen gaan pas veranderen als het niet meer anders kan.’ Volgens Rotmans nadert het einde van het tijdperk van de oude economie, maar is de mens hardleers. De financieel economische crisis en de ecologische crisis vanaf 2020 zijn volgens Rotmans nodig om het roer om te gooien. ‘Dit kan leiden tot een ‘groene gouden eeuw’.

Innovatief en transformatief leiderschap is de komende jaren hard nodig om ons land het nieuwe tijdperk in te loodsen. Rotmans: ‘Nieuwe leiders zijn niet de CEO’s en politici, maar de lokale helden.’ Er zijn creatieve en innovatieve burgers nodig die dwars door de bestaande systemen heen breken. Zij die gek genoeg zijn om te denken dat ze de wereld kunnen veranderen, zijn degenen die het doen.’ Het is een oproep aan friskijkers en dwarsdenkers die volgens Rotmans al in de zaal zitten.

Friskijkers die het gewoon gaan doen

De initiatiefnemers van GEEF Café en Peerby zijn van die frisse kijkers. Twee heel verschillende initiatieven, maar beiden gestart vanuit de behoefte aan nieuwe verbindingen met mensen in de directe omgeving. Vanuit die behoefte zijn ze gewoon begonnen. Beiden bevestigen uit ervaring: de tijd is rijp voor verandering. Heb je een goed idee, ga het gewoon doen!

Durf te falen

Tanja Jadnanansing (Tweede Kamerlid PvdA) en Giep Hagoort (hoogleraar en lector Kunst & Economie) spitsten het laatste deel van avond toe op jongeren. Volgens Jadnanansing is het mede de verantwoordelijkheid van de politiek om jongeren kansen te bieden. In de ontwikkeling van nieuw beleid wordt de stem van jongeren vaak niet gehoord. Het is een urgente opdracht de jeugd te inspireren, hen te helpen dromen en hun idealen vorm te geven. Maar het is volgens Jadnanansing ook belangrijk om te laten zien dat het niet alleen om succes draait: ‘Hoe gaan we jongeren onderwijzen dat je ook mag falen?’. Jadnanansing riep het publiek op om alle ideeën om jeugdwerkloosheid aan te pakken naar haar te mailen. Aan de verschillende tafels ontstonden ideeën om ouderen te koppelen aan jongeren, leraren beter op te leiden en om de samenwerking tussen onderwijs, overheid, zorg en bedrijfsleven te verbeteren.

Giep Hagoort schreef samen met John Huige het essay ‘Waar wachten we op? Een nieuwe politiek-maatschappelijke agendasetting, co-starring burgers en overheden’. Volgens Hagoort hebben we ook de vakbond en de overheid nodig om jeugdwerkloosheid aan te pakken. Hiermee reageert hij op het pleidooi van Rotmans: ‘Het is soms een beetje romantiek om te denken dat je alleen van onderop kunt werken’. Volgens Hagoort moeten we lokale acties van onderop verbinden met de politieke agenda op stedelijk, regionaal en nationaal niveau. ‘Kunnen we hangjongeren niet gebruiken als ‘denkmodel’ om na te denken over jeugdwerkloosheid? We hebben creatieve geesten nodig! Waar wachten we op?’

De avond zat vol energie, inspiratie, nieuwe contacten en smaakte naar meer! Op dinsdag 2 april gaan we verder in Pakhuis de Zwijger voor de derde Social Innovation Meetup. Het programma en de uitnodiging volgen binnenkort.