Eenzaam pionieren
Thijs van Exel Adviseur zorgvernieuwing en sociale innovatieThijs van Exel kijkt kritisch naar een zoektocht in Terneuzen naar ‘creatieve’ oplossingen tegen eenzaamheid. Wordt hier wel naar het eigenlijke probleem gekeken? En in hoeverre draagt de impuls van 150 duizend euro daaraan bij? Zijn advies: laat de bedoeling van de impuls los en begin liever met het verder verkennen van het probleem.
Op het platform Zorg + Welzijn stond afgelopen week een artikel over de zoektocht naar oplossingen tegen eenzaamheid in de gemeente Terneuzen, een probleem waarvoor verantwoordelijk wethouder Jurgen Vervaet 150 duizend euro van het ministerie van VWS kreeg om het op te lossen. Twee maanden onderweg heeft dé oplossing zich nog niet aangediend, wel vonden ambtenaren hoopvolle initiatieven. De vraag is of hier wel naar het eigenlijke probleem wordt gekeken, en in hoeverre een impuls van 150k daaraan kan bijdragen.
Publiek geld brengt, naast mogelijkheden, ook altijd een verantwoordelijkheid met zich mee. Het wordt uitgekeerd met de bedoeling dat het converteert in een oplossing voor een probleem. In dit geval is dat zelfs erg specifiek gemaakt: ‘creatieve oplossingen tegen eenzaamheid’ – creatiever dan het standaard kopje koffie – en het geld moet binnen een jaar gebruikt zijn. Laat ik het scherp stellen: voor een maatschappelijk vraagstuk zo oud, taai en alomtegenwoordig als eenzaamheid zit je in de verkeerde hoek als je zoekt naar ‘creatieve oplossingen’. Beter geef je het geld uit aan begrijpen wat, voor wie en op welke manieren eenzaamheid een probleem is.
Een idee: stel een groep mensen aan als lokale onderzoeker.++Lokale onderzoekersKennisland heeft hier jaren ervaring mee. In onze aanpakken werken we graag met mensen die het vraagstuk ‘aan den lijve’ ervaren, om samen met hen tot oplossingen te komen voor grote vraagstukken. Zie hier bijvoorbeeld hoe we tot een toekomstvisie voor een zorgcentrum kwamen. Bewoners van buurten waar veel mensen uit de risicogroep wonen (wie zijn dat in Terneuzen?), gemeenteambtenaren, medewerkers van woningcorporaties, zorg- en welzijnsorganisaties, vrijwilligersorganisaties. Vraag hen te onderzoeken hoe prettig samenleven in Terneuzen er uit kan zien, en ook waar het lastig is. Op die manierJe zult zien dat lokale onderzoekers zullen terugkomen met hoopvolle, rijke en typisch Terneuzense beelden over samenleven. breng je mensen die elkaar normaal gesproken niet tegenkomen, ook nog eens samen. Voorkom wel dat ze proberen eenzaamheid te signaleren, want een fenomeen als eenzaamheid heeft nou juist de eigenschap dat het zich niet graag toont, laat staan dat het zich laat oplossen met ‘een creatieve oplossing’. Je zult zien dat ze zullen terugkomen met hoopvolle, rijke en typisch Terneuzense beelden over samenleven. Schrik niet als dat beelden zijn die je niet morgen al hebt gerealiseerd.
Maak het vervolgens creatief door deze beelden te vertalen naar acties: wat kun je vandaag nog doen om aan die lange termijn te werken? Geen verkeerd idee om er in die fase wat ‘andersdenkenden’ bij te betrekken, bijvoorbeeld een ontwerper, kunstenaar of architect. Ik geef het een goede kans dat daar interessante richtingen uit komen.
Wethouder Vervaet, u zit op de goede weg als u stelt dat u in de ontdekfase zit. U zou kunnen overwegen om dat wat u wilt ontdekken los te maken van de bedoeling die achter het geld zitOverweeg om dat wat je wilt ontdekken los te maken van de bedoeling die achter het geld zit. en u te richten op verdere probleemverkenning. Dat is pionieren, het leidt tot een positieve beweging, een mooi Terneuzens vergezicht en materiaal om direct mee aan de slag te gaan.
Pionieren is in den beginne eenzaam, maar brengt, mits goed uitgevoerd, mensen in beweging – dus dat probleem lost zichzelf op!