Het lerarentekort tijdens een griepgolf: ‘een heel klein rampje’?

Het lerarentekort kondigde zich al twintig jaar geleden aan, maar lankmoedig overheidsbeleid++Lerarentekort en de politiekHet lerarentekort manifesteerde zich aan het begin van deze eeuw al, zo is bijvoorbeeld te lezen in dit artikel. heeft ertoe geleid dat pas nu serieuze maatregelen worden genomen. Nu de wal het schip keert, worstelen++Opvang lerarentekortSchoolleiders improviseren zich suf om de duizenden leerlingen zonder leraar toch op te vangen. Ze voegen klassen samen, nemen zelf lessen over, huren dure parttimers in, zetten ouders, pensionado of stagiaires voor de klas. Voor de exacte cijfers en omvang van de problemen, verwijs ik graag door naar lerarentekortisnu.nl. scholen met serieuze onderbezetting. We komen maar liefst 3.500 leraren tekort. En de verwachting is dat dit de komende jaren alleen maar verder oploopt. 

Een greep uit de headlines in de media:

‘Om het lerarentekort terug te dringen, moet de docent serieuzer worden genomen’ – Volkskrant, 5 september 2019

‘Lerarentekort kan met huidig onderwijsaanbod niet opgelost worden’– Scienceguide, 2 september 2019

‘Noodscenario door lerarentekort: pas met vijf jaar naar school’
– Algemeen Dagblad, 7 september 2019

‘Scholen in grote steden vragen om crisisaanpak++CrisisaanpakIn de grote steden is een groter lerarentekort dan in de rest van Nederland. Een aantal scholenkoepels vraagt om onconventionele maatregelen, zoals het inzetten van vrijwilligers, het verhogen van de schoolgaande leeftijd van vier naar vijf, en het inkorten van het aantal lesuren. lerarentekort’
– NOS, 7 september 2019

Temidden van deze treurnis neemt nu.nl alvast een voorsprong op de komende herfst en winter. Want dan zullen verkoudheid en griep zich weer doen gelden. En, zo geeft een schooldirecteur uit Zeeland in het artikel aan, ‘dan hangen we’. Dat was trouwens vorig jaar ook al zo. Toen werden op 5 februari ruim 4.000 kinderen naar huis gestuurd omdat er geen leraar meer te vinden was.Tijdens de griepgolf van vorig jaar werden op 5 februari ruim 4.000 kinderen naar huis gestuurd omdat er geen leraar meer te vinden was. De vrees is dat dit jaar die aantallen ruimschoots overtroffen++lerarentekortisnu.nlOp de site lerarentekortisnu.nl wordt nauwgezet bijgehouden hoeveel leraren er tekort zijn, welke noodmaatregelen scholen treffen en hoeveel kinderen per dag naar huis gestuurd worden. Een handige heat map geeft zelfs aan waar de problemen het grootst zijn. worden. Ook de PO-raad maakt zich zorgen over die onvermijdelijke griepgolf. Volgens een woordvoerder van de PO-raad… 

“…is een griepgolf bijna onze grootste angst. En als de griepgolf van december tot en met maart duurt, dan zal dit zeker consequenties hebben in de klas. Klassen worden samengevoegd, klassen worden regelmatig naar huis gestuurd en ouders zullen minder op hun werk verschijnen. Dat kan echt een heel klein rampje worden.”

Met die woorden – die wel een heel lieve slotsom vormen van een verontrustend verhaal – relativeert die woordvoerder, ongetwijfeld onbedoeld, de problematiek die ons te wachten staat. Kinderen die geen les krijgen, ouders die niet kunnen werken, lege invalpools en leraren die het gevoel krijgen nooit ziek te kunnen zijn. Je zou in dergelijke omstandigheden kunnen spreken van een nationale rampKinderen die geen les krijgen, ouders die niet kunnen werken, leraren die het gevoel krijgen nooit ziek te kunnen zijn. Je zou kunnen spreken van een nationale ramp, maar dat doet de woordvoerder van de PO-raad niet.. Maar dat doet die woordvoerder van de PO-raad dus niet. Of ten minste, zij/hij heeft het over een ‘rampje’. En niet zomaar een rampje, maar ‘een heel klein rampje’. Dat klinkt alsof het Hoofd Waterkeringen tijdens een grote overstroming zegt dat je schoenen misschien nat kunnen worden… Maar de ongelukkig geformuleerde opmerking geeft ook wat lucht. Elke sector heeft immers last van jaarlijkse griepgolven. Daar passen we wel een mouw aan met z’n allen. Misschien kan een van de ouders thuiswerken, of opa en oma komen een paar keer extra oppassen. En kinderen zullen alleen maar blij zijn met een kleine bonusvakantie. 

Gun het onderwijs rust

Het lerarentekort is een groot probleem. Maar het helpt niet om daar in totale paniek op te reageren.Het lerarentekort is een groot probleem. Maar het helpt niet om daar in totale paniek op te reageren. En we kunnen niet het onderwijs alleen verantwoordelijk houden voor het oplossen van de problemen. Het is een maatschappelijk vraagstuk en dat wil zeggen dat er ook een gedeelde verantwoordelijkheid is om het op te lossen. De reflex om in paniek en symptoombestrijding te schieten, moet daarom voorkomen worden. Het huidige lerarentekort is ook een kans om de oorzaken van het tekort aan te pakken en te zoeken naar creatieve oplossingen.++‘Never let a good crisis go to waste’, zei Winston Churchill al. Bijvoorbeeld door kritisch te kijken naar de organisatie van het onderwijs: door het beroep van leraar aantrekkelijker te maken, door meer ruimte te scheppen voor hybride docentschap en door betere samenwerking met maatschappelijke partners.

Dus als dadelijk die onvermijdelijke griepgolf komt, dan zullen wij als samenleving moeten accepteren dat kinderen een paar dagen minder les krijgen omdat leraren ook ziek mogen zijn. Dat is een vervelende en onwenselijke situatie, maar een ramp? Nee. Hoogstens een heel klein rampje.