De laatste tijd wordt social design steeds vaker genoemd als methode om complexe maatschappelijke vragen te adresseren. De onderliggende assumptie van deze methode is dat het creatieve denken van ontwerpers vernieuwende perspectieven biedt op vraagstukken die zich niet langer via conventionele methoden laten oplossen. Ontwerpen in interactie, een nieuwsgierige en open houding ten aanzien van de vraagstukken, en je laten leiden door de eindgebruiker, zijn elementen die aan deze benadering ten grondslag liggen. Maar in hoeverre kan de methode van social design deze klinkende beloften waarmaken?
Afgelopen maand was ik gast en spreker op de internationale conferentie ‘How Public Design’ over de rol van social design voor het verbeteren van de publieke sector. De meest vooraanstaande organisaties op het gebied van publiekesectorvernieuwing door middel van social design waren aanwezig zoals Region 27, Participle, NESTA, Mars Solutions Lab, etc. De bijeenkomst vond plaats in Kopenhagen bij Mindlab, een lab dat is opgericht door de overheid om via social design tot innovatieve oplossingen te komen.
Ook was er op 9 september een bijeenkomst in Pakhuis De Zwijger die ik modereerde over Social Design waar vier initiatieven de revue passeerden waaronder onze eigen Social Innovation Safari. Ook daar stond de vraag centraal in hoeverre Social Design ook werkelijk de ingelaste beloftes kan waarmaken.
Impact van social design onderbelicht
Hoewel aan aandacht voor Social Design en de mogelijkheden ervan dus bepaald geen gebrek is, ben ik er nog niet veel wijzer van geworden. Is social design meer dan een hype? Er wordt veel gepraat over de noodzaak van deze nieuwe benadering, over de methoden, de achterliggende principes en de projecten, maar er blijkt nog bar weinig bekend over de uiteindelijke resultaten.
Wat mij opvalt is dat het net lijkt alsof deze discussie uit de weg wordt gegaan. Er is meer aandacht voor de methoden en manieren van werken dan voor de impact die het genereert. Tijdens de conferentie bij Mindlab zijn er wel verschillende thema’s uitgediept zoals wat social design kan betekenen voor het onderwijs en voor werkloosheid, maar wat nu de impact van social design zou kunnen zijn op het dagelijks leven van burgers bleef buiten beschouwing.
Wat zijn eigenlijk ‘goede resultaten’?
Willen we dit veld serieus nemen en onderdeel laten worden van het standaardinstrumentarium dan is het van belang dat er meer aandacht komt voor de resultaten. Dit begint met een discussie over wat we verstaan onder ‘goede’ resultaten. Social Design is een instrument, een methode, maar kan natuurlijk ook negatieve resultaten opleveren. Te vaak wordt gedaan alsof social design al de oplossing is. Maar sociaal veranderen is nooit waardevrij: het wordt beïnvloed door onze (vaak impliciete) opvattingen over wat een goede publieke sector inhoudt, wat een probleem is en voor wie en wat we eigenlijk verstaan onder een goede oplossing?
Laten we deze conversatie vooral voeren, hardop en expliciet, want alleen dan kunnen we ervoor zorgen dat social design werkelijk waarde kan toevoegen.
Chris Sigaloff
Lees ook blogposts over dit onderwerp van Joeri van den Steenhoven (oud-voorzitter van Kennisland) en Sarah Schulman (visiting scholar).
Hier staan de presentaties van How Public Design 2013.