Mensen zijn verwoede verzamelaars: boeken, kunst, kleding, foto’s of suikerzakjes – we omgeven ons met collecties. Het recent stevig opgefriste sociale netwerk Pinterest speelt daarop in door een heel gebruiksvriendelijke manier te bieden om collecties aan te leggen die je (natuurlijk) kunt delen met je netwerk. Je bent er curator van je eigen collecties, die je verzamelt op het web of uploadt vanaf je harde schijf. Die collecties (‘Pin boards’) worden als prikbord weergegeven met links naar het ‘origineel’ (lees: de plek ergens op het web waarvandaan het als eerst gepikt werd), of naar de eerste uploader.
Hoe ‘heurt’ het eigenlijk?
Het lijkt misschien veel te voorbarig en optimistisch om te denken dat Pinterest here to stay is, maar de cijfers liegen niet. Terwijl het platform nog semi-gesloten is (je moet uitgenodigd zijn), pakt Pinterest een plek tussen Twitter en LinkedIn waar het gaat om bezoekersaantallen. Er zaten nu zo’n 11 miljoen gebruikers op, die samen per maand zo’n 1 miljard pagina’s bekijken. Dat betekent dat de gemiddelde gebruiker er flink wat tijd doorbrengt – boeiende feiten als ‘plaatjes’ je business zijn. In dat licht zien we, naast veel individuele Pinners, op dit moment vooral veel commerciële partijen die prikborden vullen met plaatjes van hun koopwaar, terwijl de hoe heurt het eigenlijk van Pinterest voorschrijft dat zelfpromotie niet bon ton is. Sommige marketeers omzeilen dat handig door bijvoorbeeld plaatjes van een gezonde life style te laten zien (zie het Whole Foods-voorbeeld).
Rechten
Anders dan bij Facebook word je als gebruiker niet bij elke upload van beeldmateriaal gevraagd of je de ‘rightful owner’ bent, maar wordt je verantwoordelijkheid over de rechtmatigheid van de content vastgelegd in een Terms of Use. Je weet wel, die vermoeiende, allesomvattende lappen tekst die geen mens leest. Er zijn dan ook schattingen dat het grootste deel van de content op Pinterest inbreuk maakt op het auteursrecht. Met de huidige groei is het platform daarom genoodzaakt maatregelen te nemen in de vorm van een no pin code, waarmee website-eigenaren kunnen voorkomen dat hun content zomaar gepind wordt. Een jammerlijke ontkenning van de verantwoordelijkheid van gebruikers en de state of play van het web – en tegelijkertijd de erkenning van het feit dat de Terms er doorgaans voor niks staan.
(zie onderste link in Help-pagina)
Dat er momenteel zo veel discussie is over het al dan niet schenden van het auteursrecht door Pinterest, heeft veel te maken met de achterkant van het platform. Onder de motorkap maakt Pinterest namelijk doodleuk digitale kopieën van alles wat geüpload wordt, en behoudt zich het recht voor zo’n beetje alles met de beelden te mogen doen wat ze maar willen:
you hereby grant to Cold Brew Labs a worldwide, irrevocable, perpetual, non-exclusive, transferable, royalty-free license, with the right to sublicense, to use, copy, adapt, modify, distribute, license, sell, transfer, publicly display, publicly perform, transmit, stream, broadcast, access, view, and otherwise exploit such Member Content only on, through or by means of the Site, Application or Services.
California Business Model
Het met goede bedoelingen ‘verzamelen’ van content van het web op mooie prikborden kan je daarom nog duur komen te staan, want dergelijke rechten mag je natuurlijk alleen afgeven over materiaal dat van jou is, of waarover je de volledige rechten hebt. Is Pinterest daarmee ‘evil’? Zo makkelijk kun je dat niet stellen: de terms laten weinig te wensen over aan duidelijkheid, en bovendien is er de ‘no pin code’. Ze bieden een prachtige, gratis dienst die ook nog eens heel gebruiksvriendelijk is. Echter, de wat bangig aangelegde Amerikanen hebben een verzamelnaam voor dit soort constructies: het California Business Model. Je biedt een mooi, gratis platform, kijkt ‘even de andere kant op’ terwijl je massaal toegestroomde gebruikers ‘infringing’ content uploaden (wetende dat niemand je terms leest), dekt commerciëel gebruik van de content daarin af en legt in één moeite door de verantwoordelijkheid bij de gebruikers neer.
Omdat ik zelf ook op grote schaal de regels met voeten treed door verzamelingen aan te leggen met andermans materiaal, heb ik geen recht van spreken. Liever laat ik het slotwoord (een prachtig pleidooi vóór Pinterest) over aan Trey Ratcliff. Inderdaad: happy pinning!