Thuis of in de kluis: op weg naar een smartphonevrije school

Het uitgangspunt van het Amstelveen College is dat ze leerlingen op een verantwoorde manier willen leren omgaan met technologie. Daarom gebruiken leerlingen laptops op school, volgen alle leerlingen in de onderbouw het vak digikunde++DigikundeIn de lessen digikunde worden leerlingen mediawijs gemaakt. Ze leren hoe een ict-toepassing kan helpen een vraagstuk op te lossen. Er is ook een medialab met een 3D-printer en VR-technologie. Lees meer , kunnen leerlingen als eindexamenvak informatica kiezen en wordt het media- en makerslab uitgebreid. Maar de smartphone zorgt voor veel hoofdbrekens; de balans tussen voordelen en negatieve effecten is zoek. We zien achteruitgang in concentratie, sociaal-emotionele ontwikkeling en sociale veiligheid++Sociale veiligheidDe afgelopen jaren ziet het Amstelveen College een toenemend negatief effect van smartphones op school. Er komen ook steeds meer signalen van leerlingen zelf. In de pauzes is vaker onrust die te maken heeft met berichten, foto’s en filmpjes die leerlingen (over) elkaar sturen via populaire apps als TikTok, Snapchat, WhatsApp en Instagram. Tijdens de les zien we leerlingen afgeleid raken door de mobiele telefoon (ook al zit deze in de tas) en zoeken ze voortdurend manieren om toch even op de mobiele telefoon te kijken. Dit gaat ten koste van aandacht voor de les en werkt verstorend. voor leerlingen, en afnemende motivatie van leraren. Vanaf september geldt: smartphone thuis of in de kluis. Leerlingen, leraren én medewerkers maken geen gebruik meer van hun smartphone op school; niet in de lessen, maar ook niet in pauzes of tussenuren. Een ingrijpend besluit dat alleen goed kan werken als we alle betrokkenen meenemen in het proces. 

Naast veel positieve reacties, roept dit besluit ook zorgen en weerstand op. Daarom gaan we met leerlingen, ouders, docenten en de medezeggenschapsraad in gesprek over de praktische uitvoering van dit besluit. 

Hoe kunnen we gezamenlijk een succes maken van de verwachte opbrengsten: een beter pedagogisch en sociaal klimaat, rust en aandacht voor elkaar, veiligheid en energie in de school? 

Het Amstelveen CollegeNaast veel positieve reacties, roept dit besluit ook zorgen en weerstand op. Daarom gaan we met de directbetrokkenen in gesprek over de praktische uitvoering van dit besluit.  zet in op een normverschuiving, door samen met leerlingen, ouders, docenten en andere betrokkenen de tekening ‘smartphonevrije school 2023’ in te kleuren. Kennisland begeleidt het proces door een collectief bewustwordingsproces in gang te zetten op school en uitgangspunten en randvoorwaarden te formuleren voor het succesvol invoeren van het smartphonevrije beleid (op basis waarvan evaluaties kunnen plaatsvinden). Daarnaast bedenken we samen met de betrokkenen ideeën en oplossingsrichtingen voor uitzonderingen, neveneffecten en specifieke casussen.

Een cocreërende aanpak

Deze opdracht vraagt bij uitstek om een cocreërende aanpak. Dat wil zeggen dat we vanaf het begin een groep vertegenwoordigers van alle betrokken partijen (leerlingen, ouders, docenten) willen laten meebouwen aan de aanpak. Na elke fase checken we bij deze kerngroep hoe zij het proces ervaren en of we activiteiten moeten aanpassenHoe maken we dit traject zo leuk mogelijk en hoe kunnen we zoveel mogelijk leerlingen, ouders en medewerkers bereiken?. 

• Fase 1: We bedenken met de kerngroep welke zorgen er leven en waar we rekening mee moeten houden. Hoe maken we dit traject zo leuk mogelijk en hoe kunnen we zoveel mogelijk leerlingen, ouders en medewerkers bereiken?
• Fase 2: We doen onderzoek in en om de school. Kennisland gaat met zoveel mogelijk leerlingen, ouders en medewerkers in gesprek. Aan de hand van vragenkaarten en een enquête halen we zorgen, vragen, behoeften en ideeën op en brengen we het collectieve gesprek op gang over het Amstelveen College als smartphonevrije school.
• Fase 3: Tijdens bijeenkomsten voor leerlingen, ouders en medewerkers brainstormen we over oplossingen voor zorgen die we tijdens het onderzoek hebben opgehaald. Ook komen we samen tot vijf belangrijke voorwaarden om van de smartphonevrije school een succes te maken.
• Fase 4: Tijdens een slotbijeenkomst voor alle betrokkenen koppelen we terug wat we gedurende het hele traject hebben opgehaald.

We hebben veel ervaring opgedaan met het helpen ontwikkelen van een smartphonevrijbeleid op het Amstelveen College en delen graag onze inzichten met dit inspiratiepakket waar alle scholen wat aan hebben: