De smartphone: een heet hangijzer

Het oudernetwerk van het Montessori Lyceum Amsterdam (MLA) organiseerde een thema-avond over smartphonebeleid++Amstelveen CollegeEerder begeleidden we het Amstelveen College bij het volledig smartphonevrij maken van de hele school, zonder uitzonderingen. Lees er hier meer over.
. Tijdens deze avond gingen ouders, docenten en leerlingen onder onze begeleiding met elkaar in gesprek over het smartphonegebruik op hun school. Zoals bij elke sessie die we doen rondom smartphones in het onderwijs, deden we ook hier nieuwe inzichten op die we graag met je delen. 

Digitaal leren hoort bij deze tijd

Een belangrijke voorwaarde die naar voren kwam tijdens de thema-avond was dat de school voor goede alternatieve digitale leermiddelen moet zorgen.Een belangrijke voorwaarde die naar voren kwam tijdens de thema-avond was dat de school voor goede alternatieve digitale leermiddelen moet zorgen. Leerlingen gebruiken hun telefoon immers ook voor nuttige zaken in de klas, zoals online werkboeken en Magister voor huiswerk. Ouders zijn zich ervan bewust dat je in onze samenleving bijna overal digitale middelen voor nodig hebt. Terug naar een zuiver papieren werkelijkheid willen de deelnemers dan ook niet. Wel zien ze dat er keuzes moeten worden gemaakt over de mate waarin en de manier waarop smartphones aanwezig zijn in de school. Als voorbeeld wordt genoemd dat de school laptops ter beschikking kan stellen die zo afgesteld zijn dat ze alleen voor educatieve doeleinden gebruikt kunnen worden. Op die manier kunnen digitale middelen onderdeel van het onderwijs zijn, in plaats van concurrent ervan.

Bied positieve ervaringen

Goed omgaan met smartphones houdt niet op bij de schoolmuren. Ook thuis moeten ouders aan de bak om hun kinderen het goede voorbeeld te geven, maar vooral ook om hierover in gesprek te blijven. Leerlingen geven aan dat de nadrukDe nadruk zou niet moeten liggen op meer of minder schermtijd, maar op waarom, wanneer, en hoe je je smartphone gebruikt. daarbij niet zou moeten liggen op meer of minder schermtijd, maar op waarom, wanneer, en hoe je je smartphone gebruikt. Om je gedrag te kunnen aanpassen helpt het enorm als je weet wat de effecten van smartphonegebruik zijn op je brein, fysieke gezondheid, zelfbeeld, schoolprestaties of je sociale leven.

Hier ligt een rol voor de school. Die kan gesprekken over digitale media en digitale geletterdheid inbouwen in verschillende vakken. En daarnaast aandacht besteden aan vaardigheden die helpen om verantwoord met telefoons om te gaan. Denk aan kunnen omgaan met groepsdruk, kritisch kijken naar informatie op online media, een balans zoeken tussen online en offline, en je kunnen vervelen. Het is belangrijk om leerlingen positieve ervaringen te bieden die laten zien hoe fijn het kan zijn om even niet online te zijn, zowel in de school- als de thuisomgeving. Alleen dan kun je van ‘verbod’ naar ‘intrinsieke motivatie’Het is heel belangrijk om te beseffen dat digitale media voor jongeren een verlengde van hun ‘echte’ werkelijkheid is, en geen aparte wereld.. 

“Natuurlijk is telefoonregels handhaven belangrijk, maar het is een oneerlijke strijd. Smartphones zijn gemaakt om de aandacht van jongeren zo lang mogelijk vast te houden, het is een verslaving. Daar is meer voor nodig dan puur handhaven: ouders en docenten moeten de handen ineenslaan.” – docent MLA 

Principes en kennis verouderen

Leerlingen geven aan dat ouders nog zo van goede wil kunnen zijn om hun kinderen goed te begeleiden, maar dat de kans groot is dat ze veel minder weten van digitale apparaten en van de wereld die erachter schuilgaat dan jongeren. Het is heel belangrijk om te beseffen dat digitale media voor jongeren een verlengde van hun ‘echte’ werkelijkheid is, en geen aparte wereld. Jongeren leven, leren en ontwikkelen zichzelf en hun relaties voor een aanzienlijk deel online. Veel volwassenen weten niet hoe het is om op te groeien met een smartphone. De principes, overtuigingen en kennis van oudere generatiesDe principes, overtuigingen en kennis van oudere generaties zijn minder relevant voor de beleving van jongeren nu. zijn daardoor minder relevant voor de beleving van jongeren nu. Dat betekent niet dat volwassenen geen goede raad, ideeën of verantwoordelijkheid hebben als het gaat over smartphonegebruik, maar wel dat het voor een goed gesprek belangrijk is dat ouders en volwassenen zich bewust zijn van dit (grote) verschil. 

Tot slot: 11 kijk-, lees- en luistertips

• Wil je als school ook aan de slag met nieuw smartphonebeleid, dat breed gedragen wordt door leerlingen/studenten, ouders en de school? Download dan dit Inspiratiepakket van Kennisland.
• Wil je weten wat smartphonegebruik doet met je brein en je gevoel en hoe je daarmee kunt omgaan? Bekijk deze story van NPO Kennis: Waarom kan je niet van je telefoon afblijven? 
• Wil je lezen hoe smartphones de mentale gezondheid van jongeren beïnvloeden? Lees dan deze column van de Correspondent: Smartphones verzieken de mentale gezondheid van jongeren. Wanneer grijpen we in?  
• Wil je argumenten van jongeren lezen tegen een smartphonevrije school? Lees dit opiniestuk van LAKS: Mobieltjesverbod – Stop met symptoombestrijding, begin bij de kern van het probleem!
• Wil je met humor in gesprek over de digitale verslaving van jongeren? Lees deze column van Japke-d: Hoe overleef je de les zonder je iPhone?!
• Wil je lezen over jongeren die een poosje afstand hebben gedaan van hun smartphone? Lees dan deze brief van een student van de Bildung Academie: Brief aan mijn smartphone en het boek van Hans Schnitzler: Kleine filosofie van de digitale onthouding.
• Wil je luisteren naar jongeren die vertellen over wat ‘altijd aanstaan’ met hun doet? Luister dan de podcast Altijd Aan van NPO 1.
• Ben je benieuwd hoe de politiek het gesprek hierover voert? Kijk dit debat in de Tweede Kamer: Mobieltjes in de klas.
• Vragen over ‘opvoeden in tijden van internet’? Check het online magazine WIJS – Samenleven in een digitale wereld. En ook websites als www.mediawijsheid.nl of veiliginternetten.nl. 
• De 5 S’en van professioneel e-sporter Koen Schobbers: slaap, school, sport, spel en sociaal kunnen helpen bij het ontwikkelen van een genuanceerde kijk op telefoon- of schermgebruik van jongeren én volwassenen.
• Wil je handvatten voor een gesprek met je puber over telefoongebruik dat verder gaat dan wel/geen/hoeveel schermtijd? Check de Digideal ontwikkeld door WIJS.