Update

Terugblik Out of Office #9: ‘Maker Party: auteursrecht en de makercultuur’

Sebastiaan ter Burg / CC BY

Hoe draagt de makercultuur bij aan ontwikkelingen in de culturele sector? Hoe pas je de waarden van de makercultuur toe binnen beperkende regels? Hoe draagt een makercultuur bij aan een slimmere samenleving? Tijdens Out of Office #9 gingen we onder het genot van een borrel en livemuziek in gesprek over de balans tussen auteursrecht en de makercultuur. ‘Maker Party’ is een initiatief van Mozilla Foundation in samenwerking met Kennisland.

De ‘Maker Party’ is een event voor artiesten, makers, activisten, docenten, coders en ondernemers om te kijken hoe we het verouderde auteursrecht beter op de moderne makercultuur kunnen laten aansluiten. In de makercultuur maken mensen actief dingen voor privégebruik, de commerciële markt en om gratis te delen. Tegenwoordig zijn we allemaal makers en remixen we materiaal van anderen waarop soms auteursrecht zit. Daarom is het belangrijk dat we opnieuw bepalen wanneer materiaal origineel, geïnspireerd, overgenomen of gejat is. We zetten ons in voor een juiste balans tussen goed auteursrecht en een levende makercultuur.

Het einde van de meest innovatieve periode van de hiphop

Een goed voorbeeld van de soms moeizame relatie tussen makercultuur en auteursrecht, is de hiphop van de jaren ‘80. Door technologische ontwikkelingen kon iedereen met een platenspeler en een sampler platen remixen en daaroverheen rappen. Mensen maakten met bestaand materiaal nieuwe muziek. De rijke makercultuur rondom hiphop kwam niet alleen door technologische ontwikkelingen, maar ook door het gebrek aan besef van de (originele) makers dat ze geld konden verdienen met auteursrecht. Daar kwam verandering in; vanaf de jaren ‘90 moesten makers voor het gebruik van samples betalen en werden artiesten aangeklaagd voor diefstal. Dit betekende het einde van de meest innovatieve periode van de hiphopVanaf de jaren ‘90 moesten makers van hiphop voor het gebruik van samples betalen en werden artiesten aangeklaagd voor diefstal. Dit betekende het einde van de meest innovatieve periode van de hiphop. De vraag is hoe we innovatie in sectoren waar weinig geld aanwezig is om rechten te kopen, kunnen blijven aanwakkeren.. De vraag is hoe we innovatie in sectoren waar weinig geld aanwezig is om rechten te kopen, kunnen blijven aanwakkeren.

‘Alle bibliotheken zouden een maker space moeten hebben’

De eerste gast van de avond, Jeroen de Boer, bibliothecaris bij bibliotheekservice Fryslan en lid van de makerbeweging, heeft verschillende manieren gevonden om te blijven innoveren in bibliotheken en op scholen. Een van de taken van bibliotheken is kennis delen en daarom omarmen bibliotheken de makercultuur. Tijdens de ‘Maker Party’ pleitte Jeroen voor maker spaces als fundamenteel onderdeel van bibliotheken, waar bezoekers kunnen leren (door te doen) over makercultuur en digitale geletterdheid. Daarom staat in zijn bibliotheek een 3D-printer en organiseert hij met het FryskLab workshops met Maker Boxes++Maker BoxesMaker Boxes bestaan uit acht dozen gebaseerd op de acht elementen van digitale geletterdheid (Belshaw). In elke box zit een stukje technologie en de deelnemers moeten zelf uitzoeken wat er in zit, hoe het werkt en hoe je met andere deelnemers en dozen kunt samenwerken..

Jeroen legt uit dat opensourcedata de mogelijkheid biedt goede ontwerpen te gebruiken tegen een lage prijs.Opensourcedata biedt de mogelijkheid goede ontwerpen te gebruiken tegen een lage prijs. Zo vertelde hij het verhaal van een 9-jarig jongetje dat op zoek ging naar een geschikte handprothese. Het jongetje vond op internet een ontwerp dat gebaseerd was op opensourcedata. Dit zorgde ervoor dat de jongen in samenwerking met de Universiteit van Minnesota voor vijftig euro zijn handprothese kon printen in de kleuren van zijn favoriete voetbalclub.

Het auteursrecht is gebaseerd op de tijd van de drukpers

Lisette Kalshoven, adviseur auteursrecht en open onderwijs bij Kennisland, benadrukte dat er veel waarde ligt in de makercultuur, maar dat het huidige auteursrecht het benutten van die waarde bemoeilijkt.Er ligt veel waarde ligt in de makercultuur, maar het huidige auteursrecht bemoeilijkt het benutten van die waarde. Het auteursrecht is gebaseerd op een tijd waarin kopiëren moeilijk was. Het is bedoeld voor de drukpers, niet voor het internet waarmee je alles in twee klikken kunt kopiëren. De huidige versie van het auteursrecht is dus dringend toe aan een flinke update.++Modernisering auteursrechtKennisland maakt zich hard voor de hervorming van het auteursrecht. Bekijk ook onze case ‘Modernisering van het auteursrecht in Europa’. Daarbij moeten we in acht nemen dat de makercultuur geen last is voor de rechthebbende, maar iets positiefs voor de maatschappij. Denk bijvoorbeeld aan auteursrecht dat het makkelijker maakt om actuele dingen mee te nemen in het klaslokaal. Lisette:

“Vinden we dat een docent toestemming moet vragen aan Fox News om na de Amerikaanse verkiezingen de persconferentie van Trump te laten zien? Of vinden we dat dit gewoon mag?”

Lisette Kalshoven
Lisette Kalshoven

Tijdens de vragenronde kwamen zorgen naar boven over de consequenties van opensourcedata en de opkomende makercultuur. Als mensen geen waardering meer hebben voor bepaalde opgedane kennis en vaardigheden, dan zou dat negatieve gevolgen kunnen hebben voor bestaande businessmodellen. Een mogelijk antwoord daarop is dat meer auteursrecht niet de oplossing is voor het bestaande verdienmodel, maar dat het wel interessant kan zijn om na te denken over nieuwe businessmodellen. Want zoals Walter van Holst zei:

“Zolang 16-jarige jongens doorhebben dat ze eerder een vriendinnetje krijgen als ze gitaar spelen, zullen er 16-jarige jongens zijn die gitaar spelen.”

Oftewel er zijn meer drijfveren dan alleen geld.

We eindigden deze Out of Office ‘Maker Party’ met workshops waarbij bezoekers zelf onderdeel werden van de makercultuur. Zo ging een deel onder leiding van Jeroen aan de slag met Maker Boxes, werden er grappige memes++MemesEen meme is een concept dat zich via het internet van persoon tot persoon verspreidt. Lees meer gemaakt en was er de mogelijkheid creatief te programmeren met Tijmen Schep.

Memes maken
Memes maken

 

Out of Office #9 Maker Party

Meer weten?

  • Heb je nog geen vragen, maar wel interesse in dit onderwerp?

    Samen vernieuwen.

Cookie toestemming
De KL-website gebruikt cookies om Google Analytics, YouTube en Vimeo mogelijk te maken. Lees meer over ons privacybeleid.