Zorgondernemer Titiaan Zwart: “Niet elke oplossing hoeft voor iedereen te zijn”

Titiaan richtte in 2013 samen met een compagnon Mantelaar op omdat zij, Titiaan als psycholoog en zijn compagnon als huisarts, ondervonden dat er nog te vaak verkeerde zorg op de verkeerde plek werd geleverd. Daarnaast zagen zij dat nog te vaak bestaande structuren in plaats van behoeften van de cliënt bepalend zijn voor de geleverde zorg. Dit gaat ten koste van tijd en persoonlijk aandacht voor ouderen. Een kopje thee of gesprekje zit er vaak niet in. Door Mantelaar hebben (para)medische studenten de tijd om naast de zorgtaken ook een band op te bouwen met de ouderen en hen de aandacht te geven die ze nodig hebben. 

Zo klopt Sarai eens per week bij mevrouw Lakerveld en mevrouw Thie aan. Voor mevrouw Lakerveld kookt ze een gezonde maaltijd en mevrouw Thie neemt ze (in de rolstoel) mee naar buiten. Voor Sarai een kleine moeite, maar voor de twee dames van grote waarde. Omdat Sarai flexibel naast haar studie inzetbaar is, krijgen de dames de ruimte om hun dag in te plannen zoals zij dat willen. Ze bepalen dus zelf wie hen op welk moment komt helpen. Op deze manier houden ze zoveel mogelijk de eigen regie over hun situatie. 

Wat betekent fijn oud worden voor jou?

Titiaan: “Ik wil graag zo lang mogelijk een rol in de maatschappij spelen en van betekenis blijven. Als ik hulp of zorg nodig heb, dan wil ik daar, zolang ik dat mentaal kan, zelf de regie over hebben. Als dat niet meer lukt, dan wil ik dat die regie naar mijn familie gaat. Nu is er vaak een strakke planning in de zorg en als oudere heb je die maar te volgen.Er is vaak een strakke planning in de zorg en als oudere heb je die maar te volgen.Daarom heb ik ook Mantelaar opgezet; studenten hebben vaak geen veertigurige werkweek en kunnen daarom komen op de momenten dat het echt nodig is. Bovendien zijn ze breed inzetbaar; Ze kunnen mensen helpen met wassen en aankleden, hulp bieden in het huishouden en een wandelingetje maken. De cliënt bepaalt wat wanneer nodig is.” 

Sarai ervaart dit in de praktijk ook: “Mevrouw Thie woont erg dicht bij mij in de buurt. Soms ga ik alleen even langs voor een kopje koffie, andere keren ga ik met haar naar buiten omdat ze dat niet zonder hulp kan. Vooral voor deze afspraken is het belangrijk dat ik op het geschikte moment kom. Of het uitkomt is niet alleen afhankelijk van bijvoorbeeld het weer maar ook van wat zij op dat moment nodig heeft van bepaalde winkels, en dat is elke week weer anders. Juist omdat mevrouw al zoveel regie af moet geven vanwege het niet kunnen lopen, waardeert ze de flexibiliteit die ik haar kan geven zo.“Juist omdat mevrouw Thie al zoveel regie af moet geven vanwege het niet kunnen lopen, waardeert ze de flexibiliteit die ik haar kan geven zo.”” 

Wat moet er volgens jou vernieuwd worden binnen de verpleegzorg?

Titiaan: “Het huidige systeem is gericht op productiviteit. Het redeneert vanuit de handeling en niet meer vanuit de mens en zijn behoefte. Het probleem ligt niet bij de zorgmedewerkers – die doen het hartstikke goed – maar bij het zorgsysteem. Twintig jaar geleden is de marktwerking in de zorg ingezet, maar geen enkele klant in een andere sector wordt zo behandeld. Er gaat dus iets heel erg mis. Ik maak me er kwaad over dat het zover is gekomen. Mensen kiezen voor de zorg vanuit een bepaalde medemenselijkheid, maar het systeemHet huidige systeem is gericht op productiviteit. Het redeneert vanuit de handeling en niet meer vanuit de mens en zijn behoefte. is zo ingericht dat zij productie moeten draaien. En die cultuur verander je niet zomaar.”

“Binnen de zorg vinden we het belangrijk dat iedereen gelijk bedeeld wordt, maar de een heeft misschien meer financieel kapitaal en de ander meer sociaal kapitaal (familie). Ik zou ernaartoe willen dat mensen die meer te besteden hebben of er meer voor willen betalen ook meer zorg kunnen inkopen. Dat zorgt ervoor dat collectieve capaciteit beter kan worden benut voor mensen die het niet zelf kunnen betalen.”

“Daarnaast is het een probleem dat we vaak denken dat ouderen uit één type mens bestaan; dat is niet zo.Daarnaast is het een probleem dat we vaak denken dat ouderen uit één type mens bestaan; dat is niet zo. Als we dat over vijftigjarigen zouden zeggen, zouden we denken: ‘Hoezo? Ik heb mijn eigen interesses en behoeftes.’ Het is goed bedoeld, maar resulteert in  ontmenselijking van ouderen. Het is een gek fenomeen, opeens moet elke oplossing op elke oudere passen. Maar niet elke oplossing hoeft voor iedereen te zijn; er moet voor iedereen een oplossing zijn.”

Dit is ook een tip voor mensen die een idee willen indienen voor Leven Lang Leven: je idee hoeft niet alomvattend te zijn, geen enkele oplossing zal immers op iedereen aansluiten.

Dit wordt bevestigd door Sarai’s ervaringen vanuit Mantelaar. “Mevrouw Lakerveld heeft hele andere zorgbehoeften dan mevrouw Thie. Maar niet alleen daarin verschillen ze van elkaar, het zijn twee unieke personen met elk hun eigen karakter. Waar mevrouw Thie graag vaker aan activiteiten mee zou doen om onder buurtgenoten te komen, geeft mevrouw Lakerveld daar weinig gehoor aan. Zo zijn er denk ik meer verschillen te noemen dan overeenkomsten. In mijn ervaring bepaalt iemands leeftijd of zorgprofiel maar weinig van wat diegene nodig heeft om fijn oud te worden.”“In mijn ervaring bepaalt iemands leeftijd of zorgprofiel maar weinig van wat diegene nodig heeft om fijn oud te worden.” 

Wat is jouw droom met Mantelaar?

Titiaan: “Dat Mantelaar en de principes waarop zij gestoeld is, een voorbeeld kan zijn voor de meer reguliere thuiszorg. Meer vraaggestuurd dan aanbodgestuurd. Wat ik daarmee wil aantonen is dat de zorg op een andere manier kan worden ingericht. Het moet kunnen om zonder meer kosten te maken een kwaliteitsslag te maken, door niet vast te houden aan een planning van bovenaf. We moeten meer bezig met kwaliteit van leven en niet kwantiteit van leven.”

Kennisland zet met het project Leven Lang Leven een nieuwe, positieve beweging rondom fijner oud worden in gang. Een beweging die bestaat uit vernieuwers die allemaal op een innovatieve manier naar de verpleegzorg kijken, andere ideeën hebben over hoe die eruit kan zien en die ook willen uitvoeren. Deel jouw idee op www.levenlangleven.nu. Wie weet worden miljoenen mensen in Nederland gelukkiger oud door jouw idee!

Leven Lang Leven

Deel je idee voor Leven Lang Leven!

Download