Zorgeloost

In de eerste helft van 2018 werkt Kennisland in Amsterdam-Oost aan Zorgeloost. Samen met Stadsdeel Oost, de Zorggroep Amsterdam Oost, Dynamo en de Alliantie Wijkzorg Oost onderzoeken we hoe je beter voor elkaar kunt zorgen in de buurt.

Beter zorgen in drie buurten

In de drie Amsterdamse buurten Jeruzalem, de Indische Buurt en Amsteldorp gaan we in gesprek met bewoners, hulpverleners, ambtenaren, bestuurders en sleutelfiguren uit de buurt. We creëren inzicht in de manier waarop en van wie bewoners graag hulp, ondersteuning of zorg ontvangen en op welke manier vrijwilligers of mantelzorgers die hulp graag geven. Daarnaast zoeken we uit wat de rol van professionele hulpverleners – zoals de wijkverpleging, de huisarts of de buurtbeheerder – kan zijn in zowel het verlenen van hulp aan bewoners die dat nodig hebben, als het samenwerken met vrijwilligers en mantelzorgers.

Het vraagstuk ‘zorg in de buurt’ speelt sinds de decentralisaties in 2015, waarmee de verantwoordelijkheid voor onder andere zorgtaken van het Rijk naar de gemeenten werd overgedragen, een centrale rol in meerdere Kennisland-projecten++ProjectenZo werkten we aan jeugdzorgvragen met Spirit, in Dordrecht en in Amsterdamse buurt De Aker en kwam het thema ouderenzorg in de buurt veelvuldig terug in onze projecten over eenzaamheid in Schiedam en ‘goed oud worden‘ in Amsteldorp. . De beloften van de decentralisaties waren onder andere het efficiënter en effectiever organiseren van zorg, en een zorgaanbod op maat. Gemeenten hebben in de afgelopen jaren volop nieuwe instrumenten ontwikkeld om deze beloftes na te komen en de (zorg)taken in goede banen te leiden. Dit heeft in veel gevallen tot nieuwe samenwerkingsverbanden geleid, of vertrouwde organisaties hebben een nieuwe verschijningsvorm gekregen.

Een simpel en toegankelijk netwerk

In Amsterdam werden bijvoorbeeld gebiedsteams (onderdeel van het stadsdeel) en wijkzorgnetwerken (bestaande uit alle actieve ‘zorgverleners’ in een wijk, variërend van mantelzorger tot verpleegkundige of wijkbeheerder) opgericht. Deze Amsterdamse wijkzorgnetwerken dienen als middel om kwetsbare bewoners in beeld te krijgen, snel knelpunten te signaleren, en zorg en welzijn lokaal en op maat te organiseren. Om dat goed te kunnen doen zijn er korte lijnen nodig tussen bewoners en hulpverleners en is het belangrijk dat het netwerk simpel, relevant, waardevol en toegankelijk isOndanks de goede wil om het anders te doen en niet het bekende pad in te slaan, blijkt in de praktijk dat professionals nog vaak zelf bepalen wat het beste is voor hun cliënten..

Dat is geen eenvoudige opgave. Hoe houd je vrijwilligers betrokken en gemotiveerd, hoe blijft het wijkzorgnetwerk een open en actief orgaan, hoe vind je de juiste vorm en taal en houd je het zorglandschap bereikbaar en transparant voor iedereen? Professionals signaleren problemen en behoeftes wel, maar het samen met bewoners vinden van een duurzame oplossing is nog niet altijd een uitgangspunt. Ondanks de goede wil om het anders te doen en niet het bekende pad in te slaan, blijkt in de praktijk dat professionals nog vaak zelf bepalen wat het beste is voor hun cliënten++Eenvoud voor gevorderdenKL’s Joan schreef hier al eerder over in haar opiniestuk ‘Eenvoud voor gevorderden‘. .

Startpunt: de ervaringen van bewoners

Met Zorgeloost onderzoeken we hoe de zorg op dit moment in de buurt geregeld is en hoe het er anders uit kan zien. We bekijken of de wijkzorgnetwerken doen wat ze beogen te doen, en waar verbetering nodig is. De behoeften, ervaringen en ideeën van bewoners die zorg krijgen, mantelzorgers en vrijwilligers staan daarbij centraal. Dat doen we door zowel uit de Indische Buurt, als Jeruzalem en Amsteldorp verschillende bewoners in dialoog te brengen met professionele hulpverleners, ambtenaren en ‘sleutelfiguren’ uit de wijk, zoals de wijkagent, supermarktmanager of snackbareigenaar.

Samen bepalen we hoe ‘zorgen voor elkaar’ nu in de buurt eraan toegaat, en hoe dat anders of beter kan. We bedenken nieuwe handvatten of manieren die de verbinding tussen de verschillende groepen in de wijk versterkt. WSamen bepalen we hoe ‘zorgen voor elkaar’ nu in de buurt eraan toegaat, en hoe dat anders of beter kan.e onderzoeken hoe we kunnen stoppen met datgene wat niet werkt, en we brengen onze nieuwe ideeën in de praktijk door er actief mee te oefenen. Per buurt experimenteren we met een nieuw of verbeterd handelingsrepertoire met een uiteenlopende groep betrokkenen. Door dat tegelijkertijd te doen, kunnen we bovendien met elkaar meekijken, direct van elkaar leren en toepassen wat er werkt.