Een zinvolle dag voor mensen met dementie

Vanuit het ZonMW-programma ‘Aanbod dagactiviteiten voor mensen met dementie’ voert Kennisland een actieonderzoek uit voor de gemeenten Hilversum en Wijdemeren. We verkennen op welke wijze de gemeenschap van meerwaarde kan zijn in het verwezenlijken van een zinvolle daginvulling voor inwoners met dementie. 

Dementievriendelijke samenleving

In Nederland leven naar schatting 290.000 mensen met dementie. Omdat we steeds ouder worden, groeit dat aantal in 2040 naar verwachting tot ruim 500.000++UrgentIn Hilversum en Wijdemeren is de situatie zelfs nog urgenter vergeleken met het landelijk gemiddelde. Volgens cijfers van Alzheimer Nederland leven er nu zo’n 2.200 inwoners met dementie in deze gemeenten. De verwachting is dat dit aantal in 2050 is toegenomen naar 4.000. Verder blijkt uit onderzoek in 2021 dat de (over)belasting van mantelzorgers in de regio ’t Gooi hoger is.. Mensen leven gemiddeld acht jaar met dementie, waarvan de eerste zes jaar thuis. Nu is er in veel gemeenten in Nederland een situatie ontstaan waarbij er maar heel beperkt gebruik wordt gemaakt van het bestaande aanbod aan dagactiviteiten en blijkt bovendien dat dit aanbod in de toekomst niet houdbaar is. Het aanbod sluit onvoldoende aan bij de wensen en noden van inwoners met dementieHet aanbod van activiteiten sluit onvoldoende aan bij de wensen en noden van inwoners met dementie., en door personeelstekorten kan er steeds minder goed aan de zorgvragen worden voldaan. Deze trends en ontwikkelingen vragen om een omslag. 

Meer dan ooit hebben we elkaar nodig om de zorg voor mensen met dementie op ons te nemen. Meer dan ooit is het aan mensen met dementie, hun mantelzorger(s), hun eigen netwerk, vrijwilligers, buurtbewoners, verenigingen, de gemeenschap en welzijnsorganisaties om samen – als één sterke ploeg – de krachten te bundelen, begrip te tonen en elkaar te ondersteunen. Voor gemeenten ligt er een grote uitdaging om deze beweging aan te jagen en informele netwerken te stimuleren. Zo ook binnen de gemeenten Hilversum en Wijdemeren. Beide gemeenten maken onderdeel uit van het Netwerk Dementie Gooi & Vechtstreek en hebben in 2019 het Convenant Dementievriendelijke Gemeenten ondertekend.

Wat gaan we doen?

We voeren een actieonderzoek++ActieonderzoekEen vorm van onderzoek die leren en veranderen combineert. De actieonderzoeker richt zich niet alleen op onderzoek, maar ontwerpt al handelend ook oplossingen (om vervolgens weer te onderzoeken of die het gewenste effect bereiken). uit met als hoofdvraag: 

Op welke wijze kan er meer uit de gemeenschap gehaald worden voor de invulling van individuele wensen en behoeften van iemand met dementie?

Voor dit actieonderzoek vormen we een leerteamMeer dan ooit hebben we elkaar nodig om de zorg voor mensen met dementie op ons te nemen. rondom tien mensen met dementie en hun mantelzorgers. Samen met hun netwerkbegeleiders (dit kan een professional of een vrijwilliger zijn) brengen ze in kaart wat een zinvolle daginvulling is. De netwerkbegeleiders zijn degenen die in gesprek gaan met de mensen met dementie en mantelzorgers, en vervolgens op pad gaan om het netwerk te bevragen om te onderzoeken hoe we bestaande (informele en sociale) netwerken kunnen versterken en/of activeren. In een leerteam analyseren zij samen de opgehaalde verhalen en formuleren ze vervolgstappen. In dit leerteam zitten ook ervaringsdeskundigen (voormalig mantelzorgers) die vanuit hun ervaringskennis meedenken en advies geven.

We werken toe naar een eindpresentatie met een expositie die zichtbaar maakt waar mensen van dromen als het gaat om een zinvolle daginvulling en die licht werpt op bestaande goede voorbeelden en initiatieven in de regio. Wat is nodig om zo’n zinvolle dag te realiseren? Welke obstakels komt men tegen? Naast deze expositie maken we een publicatie waarin we de verhalen, beelden, inzichten en aanbevelingen verwerken.