Businessmodel voor fotografen gezocht

Vorige week verscheen een nuttig artikel op Villamedia. Het beschrijft manieren waarop journalisten, bloggers en ander schrijvers legaal en bovendien gratis++LicentiesGratis verspreiden van content gebeurt door gebruik te maken van Creative Commons-licenties. Hiermee kun je aangeven dat iedereen gratis je werk mag gebruiken, mits er voldaan is aan bepaalde voorwaarden. digitaal beeld kunnen vinden. Het noemt onder andere beelden via Flickr, Wikimedia Commons en Search.creativcommons.org. Marjan Enzlin, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ), heeft haar handen nadrukkelijk van het artikel afgetrokken. Enzlin zegt in een reactie:

“Dit artikel doet geen recht aan de belangen van onze collega’s fotografen/fotojournalisten en de uiterst barre omstandigheden waarin hun sector verkeert. Uiteraard mag Villamedia schrijven wat het wil. Als Villamedia namelijk wel het verenigingsmedium van de NVJ zou zijn geweest, was het artikel zó nooit gepubliceerd. ”

Deze reactie doet helaas geen recht gaan de digitale wereld waarin we leven. Het leidende businessmodel van fotografen moet zich aanpassen aan nieuwe mogelijkheden.

Kritiek NVJHet traditionele businessmodel van de fotograaf wankelt. richt zich op 20ste eeuw

Enzlin neemt het op voor haar fotografen en fotojournalisten wier inkomen afhankelijk is van de verkoop van foto’s++Het traditionele businessmodel van een (pers)fotograaf is om zelfstandig foto’s te maken en daarna individueel de rechten over foto’s per publicatie te verkopen.. Daar is op zich niks mis mee. Wanneer foto’s echter massaal gratis online te verkrijgen zijn, wordt het voor deze beroepsgroep moeilijker om rond te komen. Net als elke sector houdt ook deze zichzelf graag in stand. Nieuwe technologische mogelijkheden maken fotografie makkelijker, maar inkomsten genereren gebaseerd op auteursrecht moeilijker. Enzlin negeert dit liever:

“ welk hoger belang wordt met publicatie gediend, is dat doel ook via andere kanalen te bereiken en hoe zit het met de nieuwswaarde? Ik vraag me dat niet alleen zelf af, ik eis ook van de redacteuren dat zij zich dit afvragen. Het was sjiek geweest als dat hier ook gebeurd was en als op grond van de antwoorden op deze vragen besloten was om dit artikel niet te plaatsen. Maar laat volstrekt duidelijk zijn dat ze daarmee niet noodzakelijkerwijs de mening noch het gedachtegoed van de NVJ ventileert. Als NVJ-voorzitter neem ik dan ook afstand van de inhoud van dit artikel, als collega-hoofdredacteur geef ik Dolf Rogmans het advies op te passen dat de redactie geen doelgroepen van zich vervreemdt ”

Het hoger belang waar Enzlin hier naar verwijst is niet het doel van journalistiek, maar het in stand houden van banen binnen een verouderd paradigma. Overigens wil dit niet zeggen dat alle professionele fotografen werkeloos thuis hoeven te zitten.

Mark Rutte

Tijd voor nieuwe businessmodellen

De foto’s die genoemd worden in het Villamedia-artikel zijn of publiek domein++Verlopen auteursrechtFoto’s worden publiek domein nadat de duur van het auteursrecht verlopen is. In Nederland is dat over het algemeen 70 jaar na de dood van de maker. Er hoeft geen toestemming gevraagd te worden voor het gebruik van werken in het publieke domein., of door de fotografen (of indirect door hun werkgevers) vrijgegeven voor hergebruik. De compensatie bestaat niet alleen maar uit opbrengsten per gebruik van de gemaakte foto, maar in het geval van de vrijgegeven foto’s ook uit naamsvermelding en zo naamsbekendheid.

Alle werken die we als maatschappij creëren zijn onderdeel van het publieke domein.++Lees meer in onze case Een sterk publiek domein. De tijdelijke auteursrechtelijke restricties bestaan om makers (in dit geval fotografen) te stimuleren om meer werk te creëren. Argumenteren tegen het gebruik van materiaal in het publieke domein en open gelicenseerd materiaal – zoals NVJ doet – betekent niet alleen dat er duizenden jaren aan cultuur blijft liggen, maar belemmert ook het recht van de fotograaf om te doen wat hij wil met zijn werk, zoals het vrijgeven voor hergebruik.

Doordat het corpus aan gratis beschikbaar materiaal cumulatief groeit (meer materiaal in het publieke domein en meer open gelicenseerd materiaal) kunnen fotografen niet langer leunen op de verkoop van de rechten over individuele foto’s. Het traditionele businessmodel van de fotograaf wankelt, maar dit kan ook gezien worden als een kans. Professioneel fotograaf Sebastiaan ter Burg++Zie ook zijn TEDx-praatje.Verdien geld met fotograferen, niet met de verkoop van gemaakte foto’s. heeft deze trend al enkele jaren geleden opgepikt en heeft succesvol een businessmodel geïmplementeerd waarmee hij niet langer betaald krijgt voor de foto’s die hij maakt, maar voor het fotograferen. Alle foto’s die Ter Burg publiceert zijn beschikbaar onder een Creative Commons Naamsvermelding-licentie. Dit betekent dat je ze gratis kan gebruiken, zolang je maar zijn naam en de licentie vermeldt++Meer informatieKennisland is een groot voorstander van deze manier van publiceren. De meeste foto’s op onze website zijn gratis beschikbaar en te downloaden. Kijk onderaan elke foto voor meer info..

Wat vind je? Moeten we vasthouden aan het oude businessmodel van fotografen en open content vergeten? Of moeten we gebruikmaken van het publieke domein en fotografen die hun werk vrijgeven voor hergebruik? Mail naar mz@kl.nl en/of lk@kl.nl. We zijn benieuwd.