Plaatsmakers: social lab over goed samenleven rondom het Corfuplantsoen

In de zomer van 2016 trekt Kennisland samen met de gemeente Amsterdam naar Amsterdam Nieuw-West voor het social lab ‘Plaatsmakers’ over goed samenleven in de publieke ruimte. We starten bij het Corfuplantsoen, een groen pleintje middenin een woonwijk, tussen Sloten en De Aker.

Het plantsoen is een populaire hangplek voor veel jongeren uit de wijk. Door buurtbewoners wordt er sinds geruime tijd overlast ervaren. Straatcoaches geven aan dat dit gebied al ruim tien jaar aandacht behoeft en ook de politie kent het gebied goed. De overlast blijft echter bestaan en omwonenden verliezen het vertrouwen in de gemeente en politie. Met de jongeren zelf lijkt een dialoog te ontbreken. Ondanks de fysieke nabijheid is er nauwelijks contact en vormt zich een tweedeling tussen buurtbewoners en hangjeugd. In het social lab++KL en social labsLees meer op de casepagina of in onze publicatie Lab Practice: Creating Spaces for Social Change. ‘Plaatsmakers’ onderzoekt het team van onder meer buurtbewoners, jongeren, ambtenaren en professionals hoe we publieke ruimtes in de wijk, met het Corfuplantsoen als startpunt, kunnen omvormen tot gedeelde plekken waar wordt samengeleefd – en onderneemt daarop actie.

Startpunt: de gedeelde ruimte

AngstJongerenoverlast in de publieke ruimte is onderdeel van een groter vraagstuk. ‘Hoe kun je goed samenleven in en gebruik maken van de publieke ruimtes in een stad?’ voor hangjongeren, maar ook de stereotypering en uitsluiting van deze jongeren is niets nieuws. Op verschillende plekken hebben positieve transformaties plaatsgevonden, denk bijvoorbeeld aan de Diamantbuurt in De Pijp: jaren achtereen was deze negatief in het nieuws vanwege overlast en pesterijen, veroorzaakt door een jeugdbende. Door een combinatie van harde en zachte aanpak door politie, stadsdeel en jongerenwerk is de buurt leefbaarder geworden: een doorbraak na jaren van onderzoeken, analyseren en weinig verbetering. Maar jongerenoverlast in de publieke ruimte is onderdeel van een groter vraagstuk. ‘Hoe kun je goed samenleven in en gebruik maken van de publieke ruimtes in een stad?’ is een centrale vraag in stadsplanning die betrekking heeft op alle verschillende inwoners van de stad. Voor veel stadsproblematiek en buurttransformaties is niet jongerenoverlast, maar de gedeelde publieke ruimte en een gezamenlijk verantwoordelijkheidsgevoel daarvoor het startpunt. Voorbeelden van succesvolle veranderingen zijn te vinden bij het Community Graffiti Art project in Londen en het Reggae Lane project in Toronto++Reggae Lane TorontoLees hier meer over de rol van kunst in het opknappen van de publieke ruimte. waarbij verschillende groepen in de wijk samenkomen om de straat op te knappen: van verwaarloosd en onveilig gebied naar een plek voor interactie en samenwerking.

Ook voor het social lab ligt de focus niet op de ervaren overlast, maar op het sociale netwerk en de gedeelde publieke ruimte rond het Corfuplantsoen. Het Plaatsmakers-team zal zich de komende maanden in de wijk bevinden, en het plantsoen vormt de experimenteerruimte waarin we met ervaringsdeskundigen – jongeren en buurtbewoners, maar ook de gemeente en andere betrokken instellingen – op onderzoek uitgaan en nieuwe initiatieven zullen testen. Wat brengt jongeren naar het Corfuplantsoen? Wie zijn ze eigenlijk en wat houdt hen bezig? Wie zijn de omwonenden van het plantsoen? En kunnen we samen manieren vinden waarop alle betrokkenen prettig in en rondom het plantsoen leven?

Interactie en samenwerking

WeWat brengt jongeren naar het Corfuplantsoen? Wie zijn ze eigenlijk en wat houdt hen bezig? Wie zijn de omwonenden van het plantsoen? En kunnen we samen manieren vinden waarop alle betrokkenen prettig in en rondom het plantsoen leven? starten Plaatsmakers met het opzetten van een multidisciplinair team, waarin de verschillende betrokkenen vertegenwoordigd zijn: buurtbewoners, jongeren, mensen uit hun informele netwerk, ambtenaren, professionals van organisaties werkzaam in de buurt en Kennisland. Met het team halen we verhalen uit de buurt op die we publiceren. Deze verhalen worden gebruikt als grondstof voor inzichten en – zo snel mogelijk daarna – nieuwe initiatieven, diensten en samenwerkingen. We analyseren de verhalen met een breed collectief van betrokkenen en op basis van de rode draden die we samen in de verhalen vinden, ontwikkelen we ideeën voor interventies. In een volgende fase prototypen++PrototypenLees hier meer over prototypen in Social Labs. we deze interventies: in verschillende rondes testen we nieuwe initiatieven in de praktijk. Elke testronde levert nieuwe informatie op, en met elke testronde scherpen we het prototype aan om zo uiteindelijk tot in de praktijk uitvoerbare initiatieven te komen. Zo creëren we niet alleen oplossingsrichtingen, maar tegelijkertijd ook interactie en samenwerking tussen buurtbewoners, jongeren en professionals, rondom de initiatieven.

Verhalen, foto’s en filmpjes van Plaatsmakers verschijnen op medium.com/plaatsmakers