De kunst van netwerken

Kennisland zette tijdens dit onderzoek tijdelijk een nieuw netwerk op binnen de AOb++AObDe Algemene Onderwijsbond is de vakbond én beroepsorganisatie van onderwijsprofessionals. Met ruim 83.000 leden is de AOb de grootste onderwijsvakbond van Nederland. Lees meer: samen met MOVE.nu begeleidden we een leernetwerk bestaande uit netwerkbegeleiders++NetwerkbegeleidersZij zijn de kartrekkers van bestaande netwerken binnen de AOb, zoals het netwerk Diversiteit en Inclusie, het netwerk Passend onderwijs en het netwerk Groene Golf. Lees meer . In het leernetwerk wisselden we succesverhalen en ervaringen uit op het gebied van netwerkvorming en netwerkbehoud. We reflecteerden op het huidige proces van netwerkvorming binnen de AOb en experimenteerden met nieuwe ideeën. Daarnaast gingen we in gesprek met AOb-leden, rayonbestuurders, sectorconsulenten en beleidsmedewerkers. Wat zijn hun tips & tricks? En welke ondersteuning hebben zij nodig om hun taak goed te kunnen doen?

Wat is een netwerk eigenlijk?

Ondanks dat ‘netwerk’ nogal een containerbegrip is, kwamen“Een netwerk gaat over halen en brengen. Het idee dat je ergens terechtkan, is belangrijk voor een netwerk.” we in de gesprekken met betrokkenen al snel tot een breedgedragen definitie: een netwerk is een groep van mensen die in verbinding staan rondom een gemeenschappelijk doel of thema waar zij iets willen verbeteren of bereiken. Essentieel is dat niet al het contact via één persoon gaat.  

“Een netwerk gaat over halen en brengen. Het idee dat je ergens terechtkan, is belangrijk voor een netwerk.” – deelnemer leernetwerk

Netwerken kost tijd en moeite

Persoonlijk contact, zowel fysiek als digitaal, vormt de basis voor het tot leven brengen en houden van een netwerk.Persoonlijk contact, zowel fysiek als digitaal, vormt de basis voor het tot leven brengen en houden van een netwerk. Behalve tijdens grote contactmomenten zoals een schoolbezoek of een bijeenkomst, is netwerkvorming juist ook effectief in de kleine interacties: een nieuw lid bellen om die persoon welkom te heten of een berichtje naar een deelnemer sturen na afloop van een bijeenkomst. Het zijn bij uitstek manieren om bij mensen een gevoel van verbinding met de organisatie op te roepen. Daardoor kost netwerkvorming tijd en is het arbeidsintensief. Vooral omdat netwerkvorming als één van de vele taken binnen een functie wordt gezien. Het is daarom belangrijk om in functieomschrijvingen en taakverdelingen duidelijke verwachtingen te scheppen over netwerkvorming. 

“Persoonlijk contact werkt het beste om mensen te werven. Dit werkt net zoals een geheugen; elk contactmoment versterkt het geheugenspoor.” – deelnemer leernetwerk

Niet iedereen heeft alle vaardigheden in huis die nodig zijn voor effectief netwerken. Daar is ruimte voor ontwikkeling. Het is bijvoorbeeld belangrijk om te leren herkennen wat iemands netwerkbehoefte is om die persoon vervolgens aan het juiste netwerk te kunnen verbinden. Dat betekent dat er kennis nodig is over bestaande netwerken (in dit geval binnen de AOb) én kennis over het organiseren en onderhouden van netwerken“Mensen gaan graag naar huis met nieuwe inzichten. Ze waarderen het als je vraagt naar hun eigen ervaringen en expertise.”. Ondersteuning in de vorm van scholing en intervisie is daarom erg belangrijk. 

“Mensen gaan graag naar huis met nieuwe inzichten. Ze waarderen het als je vraagt naar hun eigen ervaringen en expertise op het betreffende thema. Op die manier ben je als organisatie niet belerend, maar verbindend.” – deelnemer leernetwerk

In dit onderzoek deelden netwerkbegeleiders graag inspiratie, kennis en best practices met elkaar over het organiseren en onderhouden van netwerken. De succesfactoren van netwerken die naar voren kwamen, hebben we gebundeld in een handreiking. Naast tips over netwerken en het organiseren van goed bezochte bijeenkomsten, dient deze handreiking ook als gespreksstarter om tot krachtige netwerken te komen.Deze handreiking is een handige gespreksstarter om tot krachtige netwerken te komen. Een goede aanleiding om te onderzoeken wie de netwerkbegeleiders in jouw organisatie zijn en samen met hen een intervisiemoment in te plannen.