Onderwijs Pioniers - Van klacht naar oplossing: de leerkracht als vernieuwer

Bekijk de publicatie

“Juist door leraren een stem te geven betrek je de professionals waar het in het onderwijs om gaat. Wie kunnen het beter weten dan de leraren.”

Met deze woorden reageert José Lazeroms, directeur-generaal Primair en Voortgezet Onderwijs als zij de publicatie ‘Onderwijs Pioniers, Van klacht naar oplossing: de leerkracht als vernieuwer’ overhandigd krijgt. De publicatie werd op 25 juni gepresenteerd tijdens het symposium ‘Samen werken aan innovatie in het onderwijs’ van het ministerie OCW en Platform Bèta Techniek. Het is een evaluatie van de pilot Onderwijs Pioniers waarin docenten ruimte en ondersteuning kregen om zelf vernieuwingen in de school tot stand te brengen. De docent als motor van sociale innovatie. De evaluatie is een uitgave van het Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt (SBO) en Stichting Nederland Kennisland en bedoeld voor allen die geïnteresseerd zijn in het tot stand brengen van innovatie in het onderwijs.

José Lazeroms (rechts) ontvangt het boekje uit handen van Chris Sigaloff (KL). Foto: John Voermans

Centraal staan de opgedane kennis en ervaringen in het programma Onderwijs Pioniers waarin docenten de motor zijn van sociale onderwijsinnovatie. Onderwijs Pioniers toont aan dat innovatie van onderop wel degelijk mogelijk is als leerkrachten ruimte, tijd en ondersteuning krijgen om te vernieuwen.

Het programma Onderwijs Pioniers heeft vijftien docenten en/of onderwijsteams de ruimte gegeven om zelf vernieuwingen in de school tot stand te brengen. Ze kregen een bescheiden budget, een stimulerende leeromgeving en een duidelijke deadline. Het idee daarachter is dat docenten de potentiële vernieuwers zijn. Als een school die gedachtegang honoreert, zijn er drie voordelen: het onderwijs verbetert, de leerkracht werkt met meer plezier en er ontstaat een elan van vernieuwing op de school. De vernieuwingen varieerden van het effectiever gebruik van het schoolplein, het organiseren van het taakbeleid rond talenten in plaats van functionaliteit, tot een leersysteem rond het digitale schoolbord en het inzetten van ondernemers uit de buurt voor praktijkervaring.

Vijf principes voor onderwijsinnovatie

In ‘Onderwijs Pioniers; van klacht naar oplossing, de leerkracht als vernieuwer’ zijn vijf principes geïdentificeerd die de onderwijsinnovatie bevorderen:

Benut de potentie van de leerkracht als professional
Stimuleer samenwerking en dialoog tussen leerkrachten
Organiseer ondersteuning
Bouw aan reflectie
Zorg voor betrokken leiderschap met lef

De publicatie illustreert hoe deze principes in de praktijk bijdragen aan oplossingen voor alledaagse uitdagingen in de schoolorganisatie. Zo ontstaan dynamische, zelfstandige en zelfvernieuwende schoolorganisaties die de uitdagingen van de toekomst aan kunnen.

De auteurs zijn Chris Sigaloff en Kimon Moerbeek (KL), Iselien Nabben (Hogeschool Arnhem en Nijmegen) en Marieke Huber (SBO).

Advies en begeleiding

Scholen die ook aan de slag willen met vernieuwingen van ‘onderaf’ kunnen het SBO en Stichting Nederland Kennisland benaderen voor advies en begeleiding.

‘Onderwijs Pioniers – Van klacht naar oplossing: de leerkracht als vernieuwer’ is gratis aan te vragen via sbo@caop.nl.

Je kunt het boekje ook direct downloaden (zie rechtsboven).