Meer kennis, minder zorg – Samen naar betere kennisdeling in langdurige zorg

Er is zoveel belangrijke kennis over langdurige ouderenzorg beschikbaar die niet goed landt bij de mensen die deze kennis nodig hebben. Veel ouderen en hun naasten weten niet waar zij kennis kunnen vinden of welke kennis betrouwbaar is. Onderzoekers weten soms niet welke kennis er nodig is of hoe ze nieuwe kennis goed kunnen overbrengen. Het duurt bovendien jaren voordat nieuwe kennis wordt opgenomen in lesprogramma’s van opleidingen. In de langdurige zorg zijn ze het erover eens: dit moet en kan beter. Want het verbinden van al deze kennis leidt tot betere zorg, ondersteuning en kwaliteit van leven van ouderen.

In opdracht van Zorginstituut Nederland verkent Kennisland hoe ouderen, hun naasten en mensen uit het onderwijs denken hoe kennisuitwisseling in de langdurige zorg beter kan. Dit onderzoek komt voort uit een advies dat Zorginstituut Nederland uitbracht om kennisuitwisseling tussen onderzoek, onderwijs en praktijk te verbeteren en te monitoren++MonitorDe monitor gaat na of kennis daadwerkelijk bij de professional, mantelzorger en vrijwilliger terechtkomt. En hoe de kennisinfrastructuur verder kan verbeteren. Dit alles heeft als doel een betere kwaliteit van leven van de cliënt te waarborgen. Lees meer in de langdurige zorg. De aanbevelingen die uit ons onderzoek naar voren komen, gebruiken we om de monitor vorm te geven. 

Meer kennis

Er is al veel onderzoek gedaan naar hoe zorgverleners tegen kennisuitwisseling aankijken, maar nog niet eerder naar het perspectief daarop van cliënten, mantelzorgers en onderwijsprofessionals uit het mbo en hbo. In een samenleving waarin informele zorg een steeds belangrijkere rol krijgt, is hun perspectief op kennisuitwisseling juist nodig. Ouderen en hun naasten zijn een bron van ervaringskennis en het mbo en hbo leiden de zorgverleners van de toekomst op.Ouderen en hun naasten zijn een bron van ervaringskennis en het mbo en hbo leiden de zorgverleners van de toekomst op. Met het onderzoek beantwoorden we vragen als:

Hoe kunnen ouders en hun naasten beter gebruikmaken van wetenschappelijke kennis? Hoe kunnen zij de vaardigheden aanleren die nodig zijn om goede zorg te krijgen of goede zorg te geven? Hoe breng je bijvoorbeeld als oudere over dat wat er in de protocollen staat over vroeg opstaan en eten, voor jou helemaal niet prettig is? En hoe kunnen mantelzorgers signalen herkennen die aangeven dat ze overbelast raken?

Daarnaast willen we onderzoeken wat de rol van onderwijsprofessionals en studenten in het zorgonderwijs is bij het uitwisselen van kennis. Hoe kunnen zij kennis vanuit de praktijk integreren in hun opleidingen en gebruiken om de onderzoeksagenda++OnderzoeksagendaEen onderzoeksagenda (ook wel kennisagenda of wetenschapsagenda genoemd) beschrijft de belangrijkste kennishiaten binnen een discipline en geeft richting aan besteding van onderzoeksgeld. In juni 2022 is een overkoepelende kennisagenda langdurige ouderenzorg opgesteld.  te beïnvloeden?

Minder zorg

Betere gezondheidsvaardigheden en onderzoek samen met de mensen om wie het gaat, leiden ertoe dat ouderen minder afhankelijk zijn van professionele zorg.Betere gezondheidsvaardigheden en onderzoek samen met de mensen om wie het gaat, leiden ertoe dat ouderen minder afhankelijk zijn van professionele zorg. Met dit onderzoek willen we de positie van ouderen, hun naasten en onderwijsprofessionals verbeteren door de ‘doorstroming’ van kennis en vaardigheden beter te maken. Zo kunnen ze langer zelfstandig het leven leiden dat ze willen en is er minder zorg nodig. Dit past in de landelijke trends van passende zorg en een toekomst waarin informele en formele zorg gelijkwaardiger met elkaar samenwerken++Formele en informele zorgDe vraag naar ouderenzorg neemt de komende jaren toe, te veel om de zorg op dezelfde manier als nu te blijven doen. Daarom wordt op veel plaatsen geëxperimenteerd met een andere samenwerking tussen formele en informele zorg, zo blijft de zorg toegankelijk voor diegenen die dit het hardst nodig hebben.. 

Groepsinterviews, samen brouwen en kennis delen

Samen met ouderen, naasten en onderwijsprofessionals komen we tot adviezen om de uitwisseling van kennis en vaardigheden te verbeteren. Dit doen we in 3 fases: 

• Fase 1. Groepsinterviews
  We halen op hoe kennis wordt gebruikt, gevonden en doorgegeven. Dit doen we aan de hand van groepsinterviews met ouderen en hun naasten en met vertegenwoordigers van het mbo en hbo (studenten, docenten, opleidingscoördinatoren, lectoren). Hiervoor hebben we een gesprekstool++GesprekstoolMaakt het mogelijk om op een gelijkwaardige manier met diverse mensen over complexe onderwerpen te praten. ‘Kennis in de langdurige zorg’ zegt de gemiddelde mantelzorger niet veel, maar ‘op welke manier kan je je vader met dementie een fijne dag bezorgen’ spreekt al meer tot de verbeelding. Het is als het ware een model van de werkelijkheid, waarbij een groep op elkaar reageert met alle intuïties en emoties die hierbij komen kijken. ontwikkeld met vragen over de thema’s waar we data over willen verzamelen, vertaald naar concrete situaties die iedereen zich kan voorstellen en waar geen kennis vooraf bij nodig is. 
• Fase 2. Brouwerijen
  Vervolgens brengen we ouderen, naasten en onderwijsprofessionals samen om ideeën te ontwerpen voor het verbeteren van de ‘kenniscyclus’ in de langdurige zorg. We noemen dit ‘brouwerijen’ omdat alle aanwezige kennis, ervaringen en ideeën van een diverse groep mensen (de ‘ingrediënten’) vaak leiden tot belangrijke uitkomsten. Samen brouwen aan het verbeteren van de kennisinfrastructuur draagt bij aan het begrijpen van het probleem en brengt verdieping in de aanbevelingen.
• Fase 3. Kennisdelen
  We delen de aanbevelingen op de manier die uit fase 1 en 2 naar voren is gekomen als meest wenselijk en nuttig. Practice what you preach.