Actieplan ‘Samen vooruit met energie’
We zitten middenin een energietransitie, waarin we overstappen van energie uit fossiele brandstoffen naar volledig groene energie. Met de huidige hoge energieprijzen is het besef dat het anders moet met de energievoorziening groter dan ooit. Helaas kan niet iedereen meedoen of profiteren van de energietransitie. Voor sommige huishoudens zijn de financiële consequenties van de stijgende energieprijzen funest. In opdracht van de gemeente Stichtse Vecht ontwikkelden we een lokale aanpak tegen energiearmoede. We hebben veertien acties gebundeld in een actieplan waar andere gemeenten ook profijt van kunnen hebben.
- Betrokken KL'ers
- Dave van Loon
- Emma Steenbergen es@kl.nl
In de gemeente Stichtse Vecht is een groeiende groep mensen die vanwege de sterk stijgende energiekosten in de financiële problemen komt. Binnen de gemeente worden er al verschillende maatregelen genomen vanuit het sociaal domein, armoedebestrijding en het programma duurzaamheid. Ondanks deze inzet is het vanwege de explosief gestegen energiekosten noodzakelijk om extra maatregelen te nemen. Dit vraagt om intensieve samenwerking tussen verschillende partijen uit het fysiek en sociaal domein.
In opdracht van de gemeente Stichtse Vecht ondersteunde Kennisland in het najaar van 2022 diverse betrokken partijen om een gezamenlijk actieplan te ontwikkelen. In het actieplan staan veertien concrete acties om energiearmoede tegen te gaan, zoals de inzet van energiecoaches en energiefixers++EnergiefixersEnergiefixers komen bij bewoners thuis en geven informatie en advies over energiebesparing. De fixers voeren ook kleine energiebesparende maatregelen uit, zoals het plaatsen van radiatorfolie, tochtstrips en ledlampen en het zuiniger inregelen van de cv-ketel. en de financiering van isolatie voor huiseigenaren die (mede) door de hoge energierekening in financiële nood zitten.
Bekijk energiearmoede vanuit mensen om wie het gaat, niet vanuit het systeem
Je kan armoede niet opknippen in kleine stukjes. Energiearmoede is daarom een misleidende term die impliceert dat het probleem op zichzelf staat.‘Energiearmoede’ is een misleidende term die impliceert dat het probleem op zichzelf staat. Energiearmoede doet zich voor bij mensen die niet alleen vanwege de stijgende energielasten moeite hebben om rond te komen, maar die bijvoorbeeld ook te maken hebben met uitdagingen op het gebied van werk, gezondheid of woonsituatie. Het is belangrijk om hier in de ondersteuning van inwoners rekening mee te houden. In de beleving van inwoners staat de gemeente ver van hen af. Een 70-jarige uit Stichtse Vecht vertelde ons:
“Ik maak me flink zorgen om mijn energierekening. Ik wil wel hulp ontvangen, maar liever van bekenden, zoals vrienden of buren. Ik zou geen vreemde in mijn huis laten. […] Als je mij wilt bereiken dan werkt dat niet via een brief van de gemeente. Tenzij een van de buren me wijst op ondersteuning vanuit de gemeente, dan zou ik wel gaan kijken.”
Het is voor het organiseren van ondersteuning cruciaal dat je die aanbiedt vanuit de leefwereld van de mensen om wie het gaat.Het is voor het organiseren van ondersteuning cruciaal dat je die aanbiedt vanuit de leefwereld van de mensen om wie het gaat. Maatschappelijke organisaties staan vaak dichterbij inwoners en weten beter wat er bij hen speelt. Bij de totstandkoming van dit actieplan werd duidelijk dat maatschappelijke organisaties uit het sociaal domein een centrale rol vervullen in het aanpakken van energiearmoede. Zij komen al bij inwoners thuis, zijn veelal een vertrouwd gezicht en kunnen daarom een signalerende functie vervullen voor de gemeente.
De kracht van het actieplan zit in het samenwerkingsproces
De titel ‘Samen vooruit met energie’ geeft aan dat dit actieplan vanuit gezamenlijkheid is opgesteld. Dat begint met een ontmoeting tussen organisaties uit het fysiek domein en het sociaal domein. Dit was nog niet vanzelfsprekend, terwijl de aanpak van energiearmoede juist vraagt om samenwerking tussen de domeinen, zowel binnen de gemeentelijke organisatie als daarbuiten. De aanpak van energiearmoede vraagt om samenwerking tussen domeinen, zowel binnen de gemeentelijke organisatie als daarbuiten.
De partijen volgden een co-creatieproces om gezamenlijk tot acties te komen. Er zijn tien interviews en gesprekken geweest met betrokken organisaties, zoals woningbouwcorporaties, Stichting Leef en Momenz (voorheen Welzijn Stichtse Vecht) en inwoners die te maken hebben met energiearmoede. Vervolgens waren er rondetafelbijeenkomsten met betrokken maatschappelijke organisaties en de gemeente uit zowel het energie- als het sociaal domein.
Deze partijen gaan vanuit hun eigen rol, maar wel vanuit een gezamenlijke visie en aanpak, aan de slag om inwoners in financiële nood te helpen met energiebesparende maatregelen. De ambitie van de gemeente Stichtse Vecht is om met het actieplan toe te werken naar een structurele en integrale aanpak om energiearmoede de komende jaren op een effectieve manier tegen te gaan.
Download het actieplan
