Buurtbudgetten: betrek bewoners er vanaf het begin bij

In het coalitieakkoord 2018-2022 geeft het College van B&W van Amsterdam aan democratisering als een van de speerpunten te zien in de huidige bestuursperiode. De doelstellingen van democratisering zijn het vergroten van het eigenaarschap en de zeggenschap van bewoners en het vergroten van het vertrouwen van bewoners in de gemeente.++Participatief en DigitaalDit heeft geleid tot een Uitvoeringsagenda Participatief en Digitaal waarin verschillende experimenten gericht op een meer participatieve democratie een plek krijgen, waaronder ook de pilots met buurtbudgetten. In dat kader is de gemeente gestart met buurtbudgetten.++AmbitieHet plan voor de buurtbudgetten is om in enkele jaren van een budget van 1,5 miljoen euro voor drie pilots naar twaalf miljoen te gaan. Er is gestart in drie stadsdelen met als doel om in 2022 in de hele stad met buurtbudgetten te werken.

De pilots met buurtbudgetten zijn in 2019 in de stadsdelen Noord, Nieuw-West en Zuidoost van start gegaan. De stadsdelen hebben, aangevoerd door hun eigen democratisering-teams, zelf ingevuld op welke manier de budgetten verdeeld worden. Daarbij hielden zij rekening met de lokale context van de buurt. In deze drie stadsdelen is met verschillende modellenHet is belangrijk om de participatie van bewoners niet alleen op de korte termijn vorm te geven in experimenten, maar dit ook daadwerkelijk in beleid te verankeren. geëxperimenteerd, van online stemmen op buurtinitiatieven tot deliberatieve werksessies++Deliberatieve democratieEen vorm van publieke besluitvorming waarin informatievergaring, overleg en de uitwisseling van argumenten centraal staan.. 

Het doel van de gemeente Amsterdam is om in de toekomst in heel de stad met buurtbudgetten te gaan werken. Vanwege deze ambitie is het belangrijk om de participatie van bewoners niet alleen op de korte termijn vorm te geven in experimenten, maar deze nieuwe vormen van participatie – en een daarbij passende werkwijze – ook daadwerkelijk in het beleid te verankeren. De pilots boden een uitgelezen kans om te leren en reflecteren op alle niveaus: in de praktijk, maar óók ambtelijk en bestuurlijk. 

Waag, Pakhuis de Zwijger en Kennisland werkten, in samenwerking met en in opdracht van de gemeente Amsterdam, in 2019 en 2020 aan het leerprogramma ‘Amsterdammers, Maak je stad!’.++Amsterdammers Maak je stad!In dit leerprogramma bouwen bewoners en ambtenaren aan kennis, inzichten en handelingsperspectieven die helpen om de democratische en participatieve aanpak tot een succes te maken. We organiseerden leerbijeenkomsten met ambtenaren en bewoners in verschillende stadsdelen en deden vergelijkend onderzoek naar de implementatie van de buurtbudgetten. In deze publicatie delen wij de onderzoeksresultaten van dit leerprogramma.

Veel enthousiasme, maar ook frustratie

Uit het leerprogramma blijkt dat zowel bewoners als ambtenarenCreëer gezamenlijk heldere doelstellingen en kaders om frustratie te voorkomen en zet in op een duurzame samenwerking tussen bewoners en ambtenaren. met heel veel enthousiasme aan de pilots zijn begonnen, maar dat het proces ook veel frustratie heeft opgeleverd. Zo ontbraken belangrijke kaders rondom doelstellingen, rolverdeling, samenwerking, financiering en communicatie. Daarover meer in de publicatie.

Het Maak je Stad!-team doet daarom een oproep: creëer gezamenlijk heldere doelstellingen en kaders en zet in op een duurzame samenwerking tussen bewoners en ambtenaren.

“We hebben gezien dat het van belang is om samen met bewoners belangrijke kaders en afspraken te maken rondom de doelstellingen, rolverdeling, samenwerking, financiering en communicatie van en rondom buurtbudgetten. Maar ook in zo’n stadsbreed kader moet ruimte blijven bestaan voor lokaal maatwerk in de verschillende stadsdelen, omdat de behoeften van bewoners in elke buurt verschillen.” (tekst uit onderzoeksrapport)

Geen mosterd na de maaltijd

Bewoners vanaf het begin betrekken bij het proces betekent onder meer dat je eigenaarschap en zeggenschap over het proces van de buurtbudgetten geeft aan verschillende groepen bewoners.Bewoners vanaf het begin betrekken bij het proces betekent onder meer dat je eigenaarschap en zeggenschap over dat proces geeft aan die bewoners. Willen we het buurtbudget verdelen door middel van een challenge, door online stemmen, door het organiseren van overlegtafels of geven we het buurtbudget aan een bewonersplatform?  

“Betrek bewoners er vanaf het begin bij en laat hen meebeslissen over hoe het buurtbudget georganiseerd moet worden. En niet pas op het moment dat de wijze waarop bewoners mee kunnen doen al is bedacht.” (Dave van Loon, projectleider)

De inzichten uit het onderzoek en het leerprogramma Amsterdammers, Maak je stad! vormen belangrijke input voor een stedelijk kader met richtlijnen voor het buurtbudget dat de gemeente eind 2020 opstelt. Kennisland, Waag en Pakhuis organiseren daarvoor op dit moment samen met de gemeente Amsterdam stadsgesprekken waarin inwoners input kunnen geven. Het volgende en tevens laatste stadsgesprek staat gepland op 5 november 2020 van 18.30-19.30 uur via Livecast, met o.a. wethouder Rutger Groot Wassink. Meer informatie

Het volledige onderzoeksrapport is hier te downloaden. Neem voor meer informatie contact op met Dave van Loon (dl@kl.nl).