Kenniseconomie Monitor 2010

Tegenstellingen in de kenniseconomie (2010) – klik op het plaatje om de publicatie te downloaden

Denemarken en Zweden zijn in 2010 de beste kenniseconomieën ter wereld. Zij staan gezamenlijk bovenaan in de zogenoemde ‘Moederindex van de Kenniseconomie’++IndexDeze index is samengesteld uit de vijftien belangrijkste internationale rankings over kennis en innovatie. Nederland haalt een achtste plek. De index is opgenomen in de Kenniseconomie Monitor 2010 die op 1 oktober 2010 werd gepresenteerd. die we in deze Kenniseconomie Monitor presenteren. In de Monitor laat KL zien hoe Nederland er als kenniseconomie voor staat aan de hand van vijf bestaande en opkomende tegenstellingen in de samenleving. Daarnaast formuleren we tien punten voor de agenda om die tegenstellingen op te lossen. Met als kernvraag: wat voor een kennisland wil Nederland straks zijn?

Hoe we als land met grote tegenstellingen in de maatschappij omgaan bepaalt in hoge mate onze kansen op welvaart in de toekomstHoe we als land met grote tegenstellingen in de maatschappij omgaan bepaalt in hoge mate onze kansen op welvaart in de toekomst., en hoe Nederland er straks uitziet. De vijf tegenstellingen zijn:

Jong versus oud

De effecten van de vergrijzing worden versterkt met de opkomst van de kenniseconomie. Door te lage investeringen in een leven lang leren staan ouderen aan de kant. Jongeren moeten productiever worden om straks met minder mensen dezelfde welvaart op te brengen en een collectieve burn-out te voorkomen.

Hoog versus laag

De tegenstelling tussen hoger en lager opgeleiden neemt toe. Hoger opgeleiden hebben meer werk, zijn gelukkiger en leven langer. Lager opgeleiden voelen zich vaker buitengesloten en hebben geen boodschap aan de kenniseconomie.Lager opgeleiden voelen zich vaker buitengesloten en hebben geen boodschap aan de kenniseconomie. Dit vertaalt zich in economische, sociale en politieke tegenstellingen.

Open versus gesloten

Gaan we kennis afsluiten door sterkere handhaving van auteursrecht en patenten, of zorgen we voor openheid om innovatie te bevorderen?Gaan we kennis afsluiten door sterkere handhaving van auteursrecht en patenten, of zorgen we voor openheid om innovatie te bevorderen? Deze tegenstelling leidt nu al tot een heftig debat, bijvoorbeeld over het downloaden van muziek.

Materieel versus immaterieel

Het Westen heeft geen monopolie meer op denkwerk.Het Westen heeft geen monopolie meer op denkwerk. Ook R&D-activiteiten verplaatsen steeds vaker naar Azië. Tegelijkertijd is Europa sterk afhankelijk van grondstoffen om bijvoorbeeld laptops en mobiele telefoons, de ‘infrastructuur van de kenniseconomie’, te kunnen maken. Die grondstoffen heeft Europa echter niet, maar China wel.

Krimp versus groei

De kenniseconomie is een stedelijke economie. Met de steden gaat het goed. Anderzijds krijgt Nederland te maken met krimpgebieden (Zuid-Limburg, Noordoost-Groningen, Zeeland) die de aansluiting op de kenniseconomie dreigen te verliezenKrimpgebieden dreigen de aansluiting op de kenniseconomie te verliezen. en verarmen.

Tien agendapunten om de tegenstellingen te lijf te gaan

Voor elke tegenstelling hebben we twee oplossingsrichtingen. Die vormen samen de tien uitbreidingspunten voor de Nederlandse agenda voor de kenniseconomie.Voor elke tegenstelling hebben we twee oplossingsrichtingen. Die vormen samen de tien uitbreidingspunten voor de Nederlandse agenda voor de kenniseconomie. Het zijn punten die deels aanvullend en deels corrigerend zijn voor de lopende (beleids)agenda’s. Ze zijn bedoeld om verscherping van de gesignaleerde tegenstellingen tegen te gaan, en helpen voorkomen dat ‘slim’ en ‘Nederland’ een tegenstelling worden.